ΕΝΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ
Ο αναρτημένος πίνακας τού (ή τής) Zaza Tuschmalischwili αποδίδει νομίζω με χαρακτηριστικό τρόπο τη διαδικασία του παιχνιδιού. (Η αντίστοιχη έκθεση διεξάγεται στήν Γκαλερί "Georgia", Bleibtreustr. 17, 10623 Berlin στο διάστημα 22.9. - 26.10.2007 με τίτλο SPIEL / Παιχνίδι). Ο δημιουργός του πίνακα τον σχολιάζει με τη ρήση του Φρίντριχ Σίλλερ:
"Τό μόνο που κάνει ο άνθρωπος είναι να παίζη. Το παιχνίδι είναι που του προσδίδει την ανθρώπινη ιδιότητα".
Κοιτώντας τον πίνακα παρατηρούμε ότι οι μορφές γύρω από το τραπέζι κοιτάνε αλλού. Συχνά έχουν απολέσει το κεφάλι τους, διαθέτουν όμως μάτια. Εξαίρεση αποτελεί η κεντρική μορφή του συνειδητά και αμετάκλητα παίκτη. Οι παλάμες του βρίσκονται σε πλήρη επαφή με το τερέν και τα τα στοιχία του παιγνίου. Τα δαχτυλά του τεντωμένα παρεμβαίνουν πιέζοντας τα δρώμενα, συνιστώντας κεραίες αμοιβαίας επίδρασης. Το άνω μέρος του κρανίου δεν υπάρχει. Το υπόλοιπο της κεφαλής έχει μετατραπεί σε δοχείο των στοιχίων. Η αντικειμενική τους οντότητα βρίσκεται σε δυναμική αλληλουχία με το υποκειμενικό μίξερ του κρανίου. Τα μάτια του παίχτη, παρόλο που αυτός είναι ο μόνος συνειδητός συμμετέχων, ειναι κλειστά. Η έκφρασή του αποκαλύπτει την πλήρως συγκεντρωμενη συμμετοχή του, αλλά ταυτόχρονα και την ολοκληρωτική του αποστασιόποίηση. Η στάση του είναι τέτοια, που αν έλειπε η αντίδραση του τραπεζιού, ίσως αυτός περιστρφόταν, μετατρέποντας το χώρο σε τουρμπίνα. Τελικά τι συμβαίνει; Σκέφτεται την επόμενη τακτική κίνηση, διαλογίζεται στα όρια της στρατηγικής, ή είναι απλά υπνοτισμένος σκλάβος της διαδικασίας. Θα ισχυριζόμουνα ότι όλα αυτά συμβαίνουν ταυτόχρονα. Ένταση, πάθος, πραγμάτωση, ταύτηση, αμφιβολία, διαφυγή, καταδίκη. Με μια λέξη: Πεπρωμένο. Το ερώτημά του διαχέεται μέσα στο ασθενές φώς που ρίχνουν οι λάμπες σαν φανοί ομίχλης στο βάθος: Υπάρχουν τελικά κερδισμένοι και χαμένοι σ' αυτό το παιχνίδι; Κλειδοκράτωρας της απάντησης του αινίγματος ξεπροβάλει αν και μη εικωνιζόμενος σαν αρχέγονος γκρουπιέρης η Σφίγγα του Οιδήποδα.
Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΛΩΤΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλωτίνος (205-270 μ.χ.)έχει διακυρίξει πολύ συνεκτικά και ζωτικότατα θέσεις για το παιχνίδι στην πραγματεία του "Περί φύσεως και θεωρίας και του ενός". (Ζητώ συγνώμη από τον επισκέπτη του Blog για την παρούσα τεχνική αδυναμία της σελίδας όσο αφορά το πολυτονικό, ιδαίτερα στην απόδοση κλασσικών κειμένων).
Ο Πλωτίνος θεωρώ ότι χειρίζεται με μεγαλύτερη άνεση από πλευράς ελευθερίας της έκφρασης την πλατωνική μαγιά, γιατί πολλά ταμπού - όπως οι αναφορές που θα μπορούσαν να έλθουν σε συσχετισμό με τα μυστήρια - είχαν ξεπεραστεί την εποχή του. Τα ασφυκτικά γεωγραφικά επικοινωνιακά όρια της πόλης-κράτους, που διευρύνοντο βασικά μόνο από τη σχέση μητρόπολης - αποικιών, ξεπέρασε η αυτοκρατωρία. Είναι γνωστή η ανοχή που καθιέρωσε στη φιλοσοφική και θρησκεφτική έκφραση, σαν φυσικό επακόλουθο της πολυπολιτισμικής τηςβσύστασης, που επέφερε η επέκτασή της. Έτσι κάποια μυνήματα που χρειάζονται αποκωδικοποιήση στο Πλατωνικό Έργο αποδίδονται με φραστική ευκρίνεια (διατηρώντας συχνά το δυσπρόσιτο χαρακτήρα τους, λόγω φιλοσοφικού βάθους) από τους Νεοπλατωνικούς. Ας σημειωθεί εδώ ότι η αυτοκρατωρία συνεπάγεται τον οικουμενισμό. Αυτός αποτελεί το οξυγόνο της και οι Νεοπλατωνικοί δεν άφησαν αναξιποίητη αυτή την επαναλλαμβανόμενη πρόκληση.
Γράφει λοιπόν ο Πλωτίνος στο κεφάλαιο περί Θεωρίας (Εννεάς ΙΙΙ, 8 / 10):
"...ή και ημείς και πάντες όσοι παίζουσι τούτο ποιούσιν ή τούτου γε παόζουν εφιέμενοι. και κινδυνεύει, είτε τις παίς είτε ανήρ παίζει ή σπουδάζει, θεωρίας ένεκεν ο μεν παίζειν, ο δε σπουδάζειν, και αναγκία πάσα εις θεωρίαν σπουδήν έχειν, η μεν αναγκαία και επί πλέον την θεωρίαν έλκουσα προς τα έξω, η δε εκούσιος λεγομένη επ' έλατον μεν, όμως δε και αύτη, εφέσει θεωρίας γινομένη."
Μεταφραζόμενο:
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
"Τό μόνο που κάνει ο άνθρωπος είναι να παίζη. Το παιχνίδι είναι που του προσδίδει την ανθρώπινη ιδιότητα".
Κοιτώντας τον πίνακα παρατηρούμε ότι οι μορφές γύρω από το τραπέζι κοιτάνε αλλού. Συχνά έχουν απολέσει το κεφάλι τους, διαθέτουν όμως μάτια. Εξαίρεση αποτελεί η κεντρική μορφή του συνειδητά και αμετάκλητα παίκτη. Οι παλάμες του βρίσκονται σε πλήρη επαφή με το τερέν και τα τα στοιχία του παιγνίου. Τα δαχτυλά του τεντωμένα παρεμβαίνουν πιέζοντας τα δρώμενα, συνιστώντας κεραίες αμοιβαίας επίδρασης. Το άνω μέρος του κρανίου δεν υπάρχει. Το υπόλοιπο της κεφαλής έχει μετατραπεί σε δοχείο των στοιχίων. Η αντικειμενική τους οντότητα βρίσκεται σε δυναμική αλληλουχία με το υποκειμενικό μίξερ του κρανίου. Τα μάτια του παίχτη, παρόλο που αυτός είναι ο μόνος συνειδητός συμμετέχων, ειναι κλειστά. Η έκφρασή του αποκαλύπτει την πλήρως συγκεντρωμενη συμμετοχή του, αλλά ταυτόχρονα και την ολοκληρωτική του αποστασιόποίηση. Η στάση του είναι τέτοια, που αν έλειπε η αντίδραση του τραπεζιού, ίσως αυτός περιστρφόταν, μετατρέποντας το χώρο σε τουρμπίνα. Τελικά τι συμβαίνει; Σκέφτεται την επόμενη τακτική κίνηση, διαλογίζεται στα όρια της στρατηγικής, ή είναι απλά υπνοτισμένος σκλάβος της διαδικασίας. Θα ισχυριζόμουνα ότι όλα αυτά συμβαίνουν ταυτόχρονα. Ένταση, πάθος, πραγμάτωση, ταύτηση, αμφιβολία, διαφυγή, καταδίκη. Με μια λέξη: Πεπρωμένο. Το ερώτημά του διαχέεται μέσα στο ασθενές φώς που ρίχνουν οι λάμπες σαν φανοί ομίχλης στο βάθος: Υπάρχουν τελικά κερδισμένοι και χαμένοι σ' αυτό το παιχνίδι; Κλειδοκράτωρας της απάντησης του αινίγματος ξεπροβάλει αν και μη εικωνιζόμενος σαν αρχέγονος γκρουπιέρης η Σφίγγα του Οιδήποδα.
Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΛΩΤΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλωτίνος (205-270 μ.χ.)έχει διακυρίξει πολύ συνεκτικά και ζωτικότατα θέσεις για το παιχνίδι στην πραγματεία του "Περί φύσεως και θεωρίας και του ενός". (Ζητώ συγνώμη από τον επισκέπτη του Blog για την παρούσα τεχνική αδυναμία της σελίδας όσο αφορά το πολυτονικό, ιδαίτερα στην απόδοση κλασσικών κειμένων).
Ο Πλωτίνος θεωρώ ότι χειρίζεται με μεγαλύτερη άνεση από πλευράς ελευθερίας της έκφρασης την πλατωνική μαγιά, γιατί πολλά ταμπού - όπως οι αναφορές που θα μπορούσαν να έλθουν σε συσχετισμό με τα μυστήρια - είχαν ξεπεραστεί την εποχή του. Τα ασφυκτικά γεωγραφικά επικοινωνιακά όρια της πόλης-κράτους, που διευρύνοντο βασικά μόνο από τη σχέση μητρόπολης - αποικιών, ξεπέρασε η αυτοκρατωρία. Είναι γνωστή η ανοχή που καθιέρωσε στη φιλοσοφική και θρησκεφτική έκφραση, σαν φυσικό επακόλουθο της πολυπολιτισμικής τηςβσύστασης, που επέφερε η επέκτασή της. Έτσι κάποια μυνήματα που χρειάζονται αποκωδικοποιήση στο Πλατωνικό Έργο αποδίδονται με φραστική ευκρίνεια (διατηρώντας συχνά το δυσπρόσιτο χαρακτήρα τους, λόγω φιλοσοφικού βάθους) από τους Νεοπλατωνικούς. Ας σημειωθεί εδώ ότι η αυτοκρατωρία συνεπάγεται τον οικουμενισμό. Αυτός αποτελεί το οξυγόνο της και οι Νεοπλατωνικοί δεν άφησαν αναξιποίητη αυτή την επαναλλαμβανόμενη πρόκληση.
Γράφει λοιπόν ο Πλωτίνος στο κεφάλαιο περί Θεωρίας (Εννεάς ΙΙΙ, 8 / 10):
"...ή και ημείς και πάντες όσοι παίζουσι τούτο ποιούσιν ή τούτου γε παόζουν εφιέμενοι. και κινδυνεύει, είτε τις παίς είτε ανήρ παίζει ή σπουδάζει, θεωρίας ένεκεν ο μεν παίζειν, ο δε σπουδάζειν, και αναγκία πάσα εις θεωρίαν σπουδήν έχειν, η μεν αναγκαία και επί πλέον την θεωρίαν έλκουσα προς τα έξω, η δε εκούσιος λεγομένη επ' έλατον μεν, όμως δε και αύτη, εφέσει θεωρίας γινομένη."
Μεταφραζόμενο:
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου