ΠΕΡΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ - ΤΡΙΤΟΝ ΜΕΡΟΣ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΕΝΟΤΗΤΟΣ

Η στασιμότητα και τα αδιέξοδα, στα οποία είχε περιέλθει το σοβιετικό καθεστώς ιδιαίτερα κατά την τελευταία φάση τής εποχής Μπρέζνιεφ, ήταν αδύνατον να μην σταθούν αφετηρία επαγρυπνήσεως για κάποιους, οι οποίοι αισθάνθηκαν ότι καλούνται να εξεύρουν λύσεις και να οριοθετήσουν διέξοδο. Γενικά από πλευράς νοοτροπίας, εκτιμώ ότι μπορούν οι ιθύνοντες τής τότε εποχής να καταταγούν σε δυο βασικές κατηγορίες: Οι πρώτη αφορά τα επαναπαυμένα στελέχη, τα οποία φρόντιζαν ως στυγνή νομενκλατούρα, εκμεταλλευόμενα την μεταπολεμική αύξηση τής ισχύος τής Ρωσίας, να εφαρμόζουν τα προνόμιά τους προς ίδιον όφελος. Η διαφθορά πολύ μεγάλου τμήματος των στελεχών τού σοβιετικού καθεστώτος και η γραφειοκρατική αντιμετώπιση όλων τών βασικών μηχανισμών και διαδικασιών από αυτούς, σε καμία περίπτωση δεν συνιστούσε ένα προσφάτως διαμορφωθέν κοινωνικό συγκρότημα. Τόσο ο τσαρισμός, όσο και ο κατ' επίφαση "κομουνιστικός" νεοτσαρισμός από διάστημα αιώνων εστηρίζοντο αρχικώς στούς Βογιάρους και στην συνέχεια στούς κομισσάριους (τουτέστιν εντεταλμένους τής εξουσίας) οι οποίοι ήσαν επέκταση τού τοποτηρητού στον αγροτικό τομέα και στούς λοιπούς τομείς τής παραγωγής και τής διοικήσεως.
Το σοβιετικό καθεστώς, ως συμμαχία κορυφής αρχικώς περισσότερων μη λαϊκών ομάδων, ήταν αδύνατον να στηριχθεί εν τέλει στον ρωσικό λαό, έστω και εάν ενίοτε επιχείρησαν οι ιθύνοντες να αξιοποιήσουν επί μπιχεβιοριστικής βάσεως αυτό που ο Λένιν είχε αποκαλέσει "δημιουργική ετοιμότητα τών μαζών". Η λεγόμενη "μεγάλη οκτωμβριανή επανάσταση" με οκτώ όλους και όλους νεκρούς στην Αγία Πετρούπολη, όπου ήτο το κέντρον τού τσαρικού καθεστώτος, κατά το πρώτο τετραήμερο τού προσπορισμού τής κρατικής εξουσίας, στάθηκε από όλες τίς πλευρές ετερόκλητων συμφερόντων, οι οποίες θα μπορούσαν να προβάλλουν αντιρρήσεις και προσκόμματα, ένα προσυμφωνημένο προνουντσιαμέντο. Τόσο η ομάδα τού ψυχάκια Λένιν με την στήριξη τού γερμανού κάιζερ, όσο και τα κυκλώματα τής Γουώλλ Στρήτ με πρώτο εντολοδόχο τον Τρότσκυ, όσο και τα παρασκήνια τής Οχράνα είχαν συμφωνήσει στην ανατροπή τής νεοσυσταθείσας Βουλής. Στα απομνημονεύματα τού τότε πρωθυπουργού Αλεξάνδρου Κερένσκυ καταγράφεται γλαφυρά μια άνευ προηγουμένου μελαγχολία σχετικά με την αστραπιαία ταχύτητα, με την οποία οι εχθροί, αλλά κυρίως οι "φίλοι" τής Δούμας επέβαλαν τον καταποντισμό της. Σε όλες τις ομάδες και τις όπισθεν δυνάμεις,  οι οποίες σκόπευαν να αναδειχθούν σε διαδόχους τούς τσαρικού καθεστώτος, ήτο προφανές, ότι η αχανής Ρωσία δεν μπορούσε να διοικηθεί παρά από ένα αυστηρά συγκεντρωτικό καθεστώς.

Πέραν τών συγκρούσεων μεταξύ αυτών των ομάδων, οι οποίες εκτυλήθησαν περισσότερο παρασκηνιακώς (στα πλαίσια τών περιώνυμων συνομωσιών τού Κρεμλίνου) χωρίς όμως να λείψουν και οι σφοδρές συγκρούσεις στο προσκήνιο, μια ήταν η κοινή συνιστώσα. Η μετοχή τού λαού στην εξουσία έπρεπε να συμβαίνει μόνο τύποις, ενώ ο κάθετος ντιριγκισμός θα μετέβαλε τούς πάντες σε ινστρούκτορες τής άνωθεν ντιρεκτίβας. Την επιβολή αυτού τού εξουσιαστικού ζουρλομανδύα είχαν φροντίσει να καθαγιάσουν προηγουμένως όλες οι μπολσεβίκικες φράξιες με την προώθηση τής θεωρίας τού λεγόμενου "δημοκρατικού συγκεντρωτισμού".

Ήδη από την εκκίνηση τής σοβιετικής εξουσίας ο πλήρης παραμερισμός τού λαϊκού παράγοντος επιβλήθηκε με το μέτρο τής στρατιωτικοποίησης τών συνδικάτων, το οποίον αναλύει διεισδυτικώς ο Κώστας Παπαϊωάννου στο έργο του "Η Γένεση τού Ολοκληρωτισμού". Συμφώνως προς τις ρυθμίσεις τού Λένιν "τα συνδικάτα έπρεπε να είναι ιμάντες μεταβίβασης τής πολιτικής τού κόμματος στις μάζες", στερώντας σε αυτά και την παραμικρή αυτονομία. Με την επικράτηση τού Στάλιν τα προνόμια τών ειδικών αυξήθηκαν ανοίγοντας περισσότερο την ψαλίδα αμοιβών στο 1:20. Ο πρώτος που καρατομήθηκε από την κεντρική επιτροπή ήταν ο Ρίκωφ, επειδή τόλμησε να αναφερθεί σε δικαιώματα των εργατών. Οι σταλινικοί διέδωσαν, ως ήτο ευνόητον, ότι αυτός αυτοκτόνησε.
Αυτά τα πλαίσια εξουσίας, τα οποία άφησαν στους εργάτες και τούς αγρότες ως μόνη ειδική πρωτοβουλία να αναδειχθούν αυτοί σε "ήρωες τής δουλειάς", στα πλαίσια τού κινήματος "Σταχάνωφ", μετέτρεψαν τα κοινωνικά υποκείμενα σε παραγωγικά δίποδα, με αποτέλεσμα να βασισθεί το καθεστώς στην αστυνόμευση, στον διοικητικό παρασιτισμό και τη διαφθορά. Έκφραση αυτής τής κατάντιας δεν ήτο μόνον η αύξηση και η παγίωση τής νομενκλατούρας, ως άρχουσας τάξεως, αλλά και ο περιώνυμος αλκοολισμός, ο οποίος σφράγισε ολόκληρη τήν σοβιετική κοινωνία, ως κοινωνία χωρίς ουσιαστικά ιδανικά και χωρίς αισιόδοξο προοπτική, παρά τις προπαγνδιστικές εξάρσεις τού καθεστώτος.

Αυτή η σκοτεινή πλευρά όμως τού σοβιετικού καθεστώτος δεν μπορεί να επικαλύψει την άλλη πλευρά του, η οποία κατά την εκτιμησή ήτο άκρως θετική:
Ο σταλινισμός έστω και εάν υπήρξε κίνημα μπάτσων και χαφιέδων με αιμοβόρα ένστικτα, δεν έπαυε να εμφορείται από αναφανδόν πατριωτισμό, στοχεύοντας στην διάσωση τής Ρωσίας από την διάλυση και την υποδούλωση, την επιβολή τών οποίων κλιμάκωναν ξένες δυνάμεις.
Εάν δεν είχε παρέμβει ο σταλινισμός, ίσως η επιβολή τής παγκόσμιας δικτατορίας, την οποίαν κλιμακώνουν οι κρόνειες ομάδες, να είχε ήδη λάβει χώρα. Εκτιμώ, από αυτήν τήν οπτική, ότι ενώ ο σταλινισμός έβλαψε βαθύτατα τα λαϊκά κινήματα, παρασύροντας πλείστα όσα σε αδιέξοδο, παρ' όλα αυτά έχει προσφέρει στην ανθρωπότητα πολύ, όσο αφορά την ανανακοπή και παρεμπόδιση στα σχέδια και την πρακτική τών κρονείων. Και το βασικότερο όλων: Με αυτή την πολιτική δημιούργησε ένα εφαλτήριο, επί τού οποίου μπορούν να αναπτύξουν την άμυνά τους και την δράση τους στην σημερινή φάση άλλες δυνάμεις από αυτές τής νομενκλατούρας στην Ρωσία. Διότι όπως εντόπισα προηγουμένως, στούς κόλπους τού σοβιετικού καθεστώτος λειτούργησαν δυο διαφορετικές τάσεις, οι οποίες μπορεί μεν να μην ήσαν σαφώς ετερόκλητες, σφραγίζονται όμως ως διαδικασία ωριμάνσεως από την διφυή φύση τού σταλινισμού: Τουτέστιν αστυνομικός ολοκληρωτισμός από την μια και αποφασιστικός πατριωτισμός από την άλλη.

Σε αυτό το σημείον καθίσταται σκόπιμος ένας πολύ βασικός εντοπισμός γεωγραφικής υφής σχετικά με την γεωπολιτική καθ' εαυτήν:
Όταν μια χώρα διαθέτει τεράστια γεωγραφική έκταση δεν είναι δυνατόν μακροπροθέσμως να αποικιοποιηθεί. Είναι αδύνατον, όταν οι γεωραφικές ποσότητες το ευνοούν, να μην σχηματισθεί εντός ενός τέτοιου είδους συγκροτήματος συγκεκριμένη εθνική προοπτική. Για ποιο λόγο η πάλαι ποτέ κοσμοκράτειρα Αγγλία δημιούργησε τις ΗΠΑ και εναπόθεσε σε αυτές την επιρροή σε παγκόσμια κλίμακα, την όποιαν διέθετε; Δεν επαρκούν οι μεγάλοι στόλοι και τα γεμάτα χρυσό θησαυροφιλάκια, ώστε να υπηρετήσουν μακροπροθέσμως τις τάσεις παγκοσμίου ηγεμονίας. Απαιτείται ταυτοχρόνως μια τεράστια γεωγραφική έκταση και ένας τεράστιος πληθυσμός. Η Ρωσία μπόρεσε χάριν στην αχανή ενδοχώρα να αντέξει στην πρόκληση τού ΒΠΠ. Η δυνατότητα μεταφοράς τών βασικών μονάδων τής πολεμικής βιομηχανίας στα Ουράλια και οι τεράστιες εφεδρείες ανθρώπινου δυναμικού συνέβαλαν στο να αντέξει αυτή την καταστροφή τού Στάλινγκραντ.
Σήμερα είναι εμφανεστατον ότι μόνον οι τρεις δυνάμεις, οι οποίες διαθέτουν αυτές τις γεωπολιτικές προϋποθέσεις είναι εις θέσιν να ανταγωνιστθούν σε διεθνές επίπεδο, ωθούσες τις λοιπές σε σχέση εταίρου: Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα.

Αυτό το δεδομένο συμβάλλει στην δημιουργία κάποιων ευαίσθητων παρεξηγήσεων σε αντίστροφη βάση. Αυτές οι παραξηγήσεις αφορούν το ψυχολογικό σύνδρομο, το οποίον έχει επικρατήσει εδώ και αιώνες, ότι μια σχετικά μικρή χώρα είναι αδύνατον να χαράξει μια ενεξάρτητο πορεία και είναι εκ τών πραγμάτων υποχρεωμένη να προσάπτεται ως υποτελής σε μια ισχυρή "προστάτιδα" δύναμη.
Αυτή η νοοτροπία έχει καλλιεργηθεί σκοπίμως στον Ελληνικό λαό από καταβολής τού αγώνος για εθνική απελευθέρωση από την οθωμανική αυτοκρατορία.
Δεν είναι όμως σκόπιμη επί τού παρόντος η διερεύνησις αυτής τής παρεξηγήσεως. Εδώ θέλω μόνον να εντοπίσω, ότι οι ελληνόφωνοι εφοπλισταί, ως η πρώτη δύναμις τού παγκοσμίου νηολογίου, διατηρούν τον κύριο όγκο τών πλοίων τους υπό ξένη σημαία, καταδεικνύοντας ότι ουδόλως πιστεύουν στις δυνατότητες και τις προοπτικές τής Ελλάδος. Η νοοτροπία τής "ψωρικώσταινας" προωθείται με υπουλες διαδικασίες, στοχεύοντας στο να καμφθεί το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων. Παρεπιπτόντως αναφέρω - και θα επεκταθώ επ' αυτού στην συνέχεια - ότι το πρόσφατο δημοψήφισμα διεξάχθει με στόχο να επιβληθούν τα capital controlls, ώστε να αισθανθούν οι πολίτες ότι ζουν σε πλαίσια οινομικής ασφυξίας και ότι έχουν μόνη δυνατότητα επιβιώσεως στην ψωροκώσταινα να υποταχθούν στο τρίτο μνημόνιο. Αυτό που πλασαρίσθηκε πολιτικά ως έκφραση αντίστασης στούς οικονομικούς δολοφόνους δεν ήταν παρά ένα τέχνασμα με στόχο να καμφθεί πρακτικά κάθε αντίσταση.

Επανερχόμενος στο ζήτημα που ετέθει εδώ αρχικώς, θέλω να αναφερθώ στην δεύτερη τάση, η οποία σχηματίσθηκε και ωρίμασε στα πλαίσια τών ιθυνόντων τού σοβιετικού καθεστώτος, την οποία χαρακτήρισα ως πατριωτική. Τόσο η γραφειοκρατική όσο και η πατριωτική τάση εδράζοντο και αδράζονται σε ένα και το αυτό ένστικτο, το οποίο σφραγίζει όχι μόνον τον Ρωσικό λαό, αλλά τούς πάντες. Με την διαφορά ότι αυτό το ένστικτο εκδηλώνεται με τελείως διαφορετικούς τρόπους κατά περιπτώσεις. Πρόκειται για το ένστικτο τής επιβιώσεως. Ο πατέρας τής ψυχανάλυσης Ζίγκμουντ Φρόυντ ανέλυσε με εξαιρετικό τρόπο, ότι όταν αυτό το ένστικτο εκφράζεται με δημιουργικό τρόπο, εκδηλώνεται ως ένστικτο τής ζωής, ή στην προωθημένη του έκφραση ως ένστικτο τού έρωτος. Όταν αυτό εκδηλώνεται διαστροφικά, προσλαμβάνει χαρακτήρα αποδομητικό, ως ένστικτο τού θανάτου.
Η Ρωσία στάθηκε ανέκαθεν μια χώρα υπό μόνιμη ξένη επιβουλή. Τόσο από δυσμάς οι τεύτονες ιππότες, όσο και από νότον τα ταταρικά και τουρκικά φύλα επιχειρούσαν μονίμως εισβολές, προβαίνοντες σε καταστροφές και λεηλασίες, με στόχο την υποδούλωση τής Ρωσίας. Γερμανικές ορδές, Ναπολέων, χιτλερικοί, Ιάπωνες, Τάταροι και λοιποί στάθηκαν υπαίτιοι να δημιουργήσουν στην ρωσική ψυχοσύνθεση το σύνδρομο τής μόνιμης απειλής. Αυτό δεν περιορίστηκε μόνο στα πλαίσια τών εξωτερικών εχθρών. Η Ρωσία ήταν ανέκαθεν ένα πολυεθνικό κράτος. Η ανάγκη να ενσωματώνονται οι γύρω περιοχές ως ζώνη προστασίας από εξωτερικές επιθέσεις οδήγησε στην λεγόμενη μεγαλορωσική νοοτροπία και πρακτική, η οποία εν πολλοίς λειτουργούσε μονομερώς προς όφελος των Ρώσων και εις βάρος των ενσωματούμενων. Αυτό είχε ως συνέπεια να ανακύπτουν συνεχώς αποσχιστικές τάσεις, οι οποίες ενέτειναν τις συγκρούσεις και όξυναν τα δεδομένα σε εθνοτικό επίπεδο. Χαρακτηριστικά αξίζει να αναφερθεί, ότι στην Ουκρανία πέθαναν από ασιτία κατά την διάρκεια τής "κολεκτιβοποίησης" 4.000.000 άνθρωποι, δεδομένο που δείχνει το βάθος τών εθνικών αντιθέσεων στην μείζονα περιοχή τής ρωσικής επιρροής.
Η αντίληψη τής εσωτερικής επιβουλής επεκτάθηκε σκοπίμως από τον τσαρισμό και τούς ιδεολογικούς μηχανισμούς προπαγάνδας του και στον ρόλο των Εβραίων. Κατά το έτος 1903 κυκλοφόρησε το περιώνυμο βιβλίο τού επισκόπου τής ρωσικής εκκλησίας Σεργίου Νείλου αναφορικά με τα λεγόμενα "Πρωτόκολα των Σοφών τής Σιών", με το οποίον εστοχοποιείτο το εβραϊκό στοιχείο ως μοχλός παγκοσμίου συνομωσίας (Επί τού θέματος των Πρωτοκόλων έχω αναφερθεί στο παρελθόν και δεν θα επεκταθώ προς ώρας).
Την πλέον εντατική βολή όμως στο να αναπτυχθούν και να παγιωθούν τα σύνδρομα απειλής στον ρωσικό ψυχισμό έδωσε ο "ψυχρός πόλεμος", με την επικράτηση τού στρατοκρατικού οικονομικού πρωτύπου στις δυτικές κοινωνίες στα πλαίσια τού λεγόμενου ύστερου καπιταλισμού. Παρά την καλλιέργεια τής προπαγάνδας περί ειρηνικής συνυπάρξεως και τις διαβουλεύσεις και συμφωνίες για τον περιορισμό τών πυρινικών εξοπλισμών στην πορεία η μέση αντίληψη στην Ρωσία αναγνώριζε στο πρόσωπο των δυτικών τον επιθετιστή. Θεωρούσε ως μόνιμο στόχο τών δυτικών δυνάμεων την ανατροπή τής "ισορροπίας τού τρόμου" σε πλαίσια, όπου αυτοί θα μπορούσαν να αναδειχθούν νικητές σε μια ολοκληρωτική σύγκρουση.

Κατά την περίοδο Μπρέζνιεφ οι γραφειοκράτες, που εκκινούντο από το ένστικτο τής ικανοποιήσεως τής γαστέρας και τής παγιώσεως ενός διεφθαρμένου εξουσιασμού, είχαν διαβρώσει ευαίσθητα την διαδικασία νομιμοποιήσεως τού καθεστώτος οδηγώντας το σύστημα σε γενική στασιμότητα, ανοίγοντας διάπλατα τις θύρες στα δυτικά πρότυπα. Οι εξεγερμένοι νεολαίοι τής δύσεως, η ποπ κουλτούρα τής αμφισβήτησης, οι ροκάδες που καλούσαν σε συναισθηματική και αισθησιακή πόση τών χυμών τής ζωής, ο καταναλωτικός καταιγισμός τού δυτικού homus catanaloticus, επενεργούσαν καταλυτική έλξη στα μέλη των κοινωνιών τής γραφειοκρατικής μπόχας. Ακόμη και τον Τσε Γκουβάρα είχαν αποσπάσει ως πρώτυπο οι χύππηδες από τούς κομουνιστές, χωρίς να τον ρωτήσουν μετά την δολοφονία του από τις κυβερνήσεις τών κρατών τους κατά πόσο αυτός συμφωνεί, βάσει τής αιτιολογίας, ότι αυτός ήταν μακρυμάλλης και ανυποχώρητος μέχρις εσχάτων.
Μέσα σε αυτά τα δυσμενή ιδεολογικά πλαίσια για το σοβιετικό στρατόπεδο η δύση είχε ξεκινήσει να το χοντραίνει. Ενθυμούμενη τον ξεπεσμένο καουμπόυ Ρόναλντ Ρήγκαν, τον ανέδειξε στην προεδρία, σηματοδοτώντας την επιστροφή στούς εξοπλισμούς τών περιστρόφων και των βερμπαλιστικών απειλών. Οι μυστικές υπηρεσίες και το Βατικανό είχαν φροντίσει προηγουμένως να ξεσπάσει η κρίση στα ναυπηγεία τής Πολωνίας, διακηρύσσοντας χωρίς ενδειασμούς, ότι ξεκινούν χορούς μέσα στον σοβιετικό αυλόγυρο.

Το πονηρό γεράκι όμως είχε υποτιμήσει για μια ακόμη φορά την πανέξυπνη αρκούδα. Μελετώντας την διαδικασία, με την οποία οι Ρώσοι πέτυχαν από τις αρχές τού '80 μέχρι σήμερα, όχι μόνον να αντιστρέψουν την ιδεολογική επέλαση τών ατλαντιστών, αλλά να τούς απογυμνώσουν ολοσχερώς ιδεολογικά, ανατρέποντας τα τότε δεδομένα σε όλους τους ευαίσθητους τομείς, διαπιστώνει, ότι εν πολλοίς οι δυτικοί δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν καν στα βασικά της σημεία την αριστοτεχνική τακτική αυτών, που είχαν θεωρήσει ξεγραμμένους, όταν διακήρυσσαν επαιρόμενοι το "τέλος τής ιστορίας".
Προσφάτως καθίσταται αντιληπτή, κυρίως μέσα από την συμφωνία τών ΗΠΑ με το Ιράν, η προσπάθεια προσαρμογής των ατλαντιστών, με στόχο να κερδίσουν χαμένο έδαφος. Όπως όμως είχε πει παλαιότερα ο Μπρετζίνσκυ: "Too late, too little...".

Και αυτή την φορά ο κλήρος έπεσε σε μπάτσο. Ένα μπάτσο όμως αλλιώτικο από τούς άλλους. Αναλογιζόμενος τον Γιούρι Αντρόπωφ έρχεται στην μνήμη μου ένας στίχος τού Γιάννη Ρίτσου: "Συμπόνεσε κανείς ένα φαρμακοποιό σε ώρα εφημερίας;". Καγκεμπίτης μεν, αλλά που διάβαζε λογοτεχνία και άκουγε τζαζ. Έτσι ανέφερε ο τύπος τής εποχής, όταν ο Αντρόπωφ εξελέγη γενικός γραμματέας. Όμως ο Αντρόπωφ δεν διάβαζε λογοτεχνία, αλλά είχε σπουδάσει λογοτεχνία. Μπορεί κάποιος να θέτει σε κίνηση τα άρματα μάχης ενάντια σε μια εξέγερση πολιτών, όπως έκανε ο Αντρόπωφ το 1956 στην Ουγγαρία και μετά να γράφει ποιήματα; Το ζώδιο των διδύμων είναι παράξενη περίπτωση. Και ποιος είναι ο ρόλος τής λογοτεχνίας στο εν λόγω σύμπλεγμα; Κάποιος, όταν προορίζεται να γίνει ανώτερο κομματικό στέλεχος, σπουδάζει οικονομία ή πολιτική. Όμως ο Αντρόπωφ δούλεψε στην Κομσομόλ, την οργάνωση τής κομματικής νεολαίας. Και οι νέοι δεν χρειάζονται μαθηματικούς τύπους, πλάνα και βεβαιότητες, αλλά ενθουσιασμό και οράματα. Τουτέστιν συναίσθημα. Και όταν προχώρησε στην κομματική ιεραρχία σπούδασε ιστορία. Διότι αυτός, ο οποίος επιθυμεί να αφήσει το συνειδητό αποτύπωμά του πάνω σε αυτήν, οφείλει να την σπουδάσει σε βάθος. Όχι ως νέος, αλλά σε συνθήκες ωριμότητος.
Το πρώτο μέτρο που θεσμοθέτησε ο Αντρόπωφ ήταν η καταπολέμηση τού αλκοολισμού. Τι σηματοδοτεί αυτό; Ότι ο γέροντας ήταν αλεπού. Το ίδιο κατέστη φανερό, με την προώθηση τού Λιγκατσώφ στο πολιτικό γραφείο. Αυτού που ανήκε στο ίδιο ζώδιο με τον Στάλιν. Τοξότης, το ζώδιο που βρίσκεται αντιδιαμετρικά στον ζωδιακό κύκλο από τούς διδύμους. Υπέρ τών μεταρρυθμίσεων ο Αντρόπωφ, εναντίον αυτών ο Λιγκατσώφ. Κάποιος, όταν προωθεί την ελεγχόμενη από αυτόν αμφισβήτησή του, δεν μπορεί παρά να αναδειχθεί σε κυρίαρχο τής διαδικασίας.
Αποκατάσταση τής διαφάνειας, καταπολέμηση τής διαφθοράς, ενίσχυση τής πρωτοβουλίας τών παραγωγικών μονάδων ήσαν οι στόχοι που διακηρύχθησαν, αλλά και επιδιώχθησαν. Η τζαζ μουσική περιέχει και κάποιον εκκεντρισμό με την άνευ όρων διεύρυνση των συνηθισμένων αρμονιών, κάποια έντονη έμφαση στο προσωπικό στοιχείο με τον αυτοσχεδιασμό. Οι δυτικοί μάλλον εκτιμούσαν, ότι πρόκειται για κάποιον τζαζίστα, όταν ο Αντρόπωφ έριχνε γροθιά στο στομάχι τής γραφειοκρατίας, χωρίς να είναι σε θέση να κατανοήσουν εν τέλει τις διεργασίες. Οι επιλογές τού Αντρόπωφ έμοιαζαν να επιτίθενται στην καρδιά τού σοβιετικού συστήματος αμφισβητώντας την γραφειοκρατία. Η αξία που τούς απεδόθη ήταν προφανώς, ότι αυτές είχαν κυρίως προπαγανδιστικό περιεχόμενο, χωρίς να κατανοήσουν οι αμέτρητοι "σοβιετολόγοι" τών "δεξαμενών σκέψης" τής δύσεως, το τεράστιο άλμα, το οποίο πυροδοτούσε ο πρώην ιθύνων τής KGB με τις καλλιτεχνικές ανησυχίες.
Ίσως κάποιες στιγμές ο Γιώργος να δάκρυσε διαπιστώνοντας, ότι η ανθρωπιά κάποτε χρειάζεται να διαβεί και απάνθρωπα μονοπάτια. Η Ρωσία είναι πολύ σκληρή χώρα. Οι πρίγκιπες τού Κιέβου εκχριστιανίσθησαν ταχέως, όταν τούς πλησίασαν οι Βυζαντινοί. Όμως μερικούς μήνες πριν τελούσαν ανθρωποθυσίες.
Και η γραφειοκρατία δεν συγχωρεί. Ο Αντρόπωφ πέθανε σχετικά σύντομα μετά την ανάδειξή του στην ανώτατη θέση, για τον διαδεχθεί ο άνθρωπος τής γραφειοκρατίας, το δεξί χέρι τού Μπρέζνιεφ, ο υπεύθυνός του για ζητήματα προπαγάνδας. Όμως κι ο Τσερνιένκο ήταν μια σύντομη παρένθεση. Η αναδίπλωση από το ταρακούνημα τού Αντρόπωφ ήταν τριετούς διάρκειας. Στον γεροντισμό τού Τσερνιένκο απεικονίζετο η παρωχημένη ολοκλήρωση τής γραφειοκρατικής εξουσίας. Οι βάσεις είχαν ήδη τεθεί για την έλευση τού πλέον αμείλικτα σοφιστικέ ζωδίου. Μια ανατροπή από ένα Υδροχόο αναμένουν οι πάντες. Ποιος όμως θεωρεί ανατροπέα ένα χρυσόψαρο; Οι ιχθείς διαθέτουν κάποια κοινή ιδιότητα με τούς διδύμους. Πορεύονται και αυτοί ανά δυο μαζί, ως συμβολικό ντουέτο. Πολλοί ήταν αυτοί που αναθεμάτησαν τον Μηχαήλ Γκορμπατζώφ. Όμως πέρα από τα όποια κριτήρια αξιολογήσεως ενός ηγέτου, αυτός ήταν που έκανε την μεγάλη ρωγμή, μέσα από την οποία ο Γέλτσιν υπέδειξε ως διάδοχό του τον Βλαδίμηρο Πούτιν. Όχι δεν πρόκειται για θέατρο τού παραλόγου, αλλά για υψηλή πολιτική. Η οποία καλείται να κρίνει την επιβίωση μιάς μεγάλης χώρας και αυτό που ο Στράτος Διονυσίου με πόνο ψυχής τραγούδησε: "Ζητώ ακρόαση Θεού και αλλαγή πλανήτη".



Συνεχίζεται με το τέταρτο μέρος