Ο φίλος μου είχε φθάσει στο σημείο τής αποτιμήσεως τού μηνύματος τού συγγραφέως ως προς την τρέχουσα φάση:
- Ας πάρουμε όσα προβάλλει ο Όργουελλ στο 1984 με την σειρά.
Το βιλίο χωρίζεται σε τρία μέρη, που περιλαμβάνουν συνολικά 22 κεφάλαια. Πρόκειται για ένα πολυσυζητημένο μυθιστόρημα, κορυφαίο σε πωλήσεις από τότε που εκδόθηκε. Ο επίκαιρος χαρακτήρας αυτής τής προβολής στο μέλλον γινόταν μόνιμα εντονότερος με την πάραδο τού χρόνου. Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις βιβλίων, τα οποία άντεξαν στον χρόνο ως κλασσικά έργα, αναδεικνύοντας ένα διαχρονικό μήνυμα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως ο συγγραφέας έριξε στα χέρια μας κάτι που έμοιαζε με αβγό, το οποίο θα επώαζε ο χρόνος μέσα στην φωλιά τής συνείδησής μας. Το βιβλίο περιγράφει μεν καταστάσεις ενός φαντασιακού χωροχρόνου, μοιάζει όμως να περιέχει κρυμμένη μέσα στον μικρόκοσμό του ως πέμπτη διάσταση την επερχόμενη πραγματική εξέλιξη. Οι προφήτες κατέγραψαν με βεβαιότητα κάποια οράματά τους με τρόπο συμβολικό. Ο οραματισμός τού Όργουελ όμως ξεπερνάει την προφητεία, επιχειρώντας τελείως συγκεκριμένες αναφορές. Αναφορές, οι οποίες δεν έχουν στατικό χαρακτήρα, αλλά αφού ξεκινήσουν να διαγράφονται ρεαλιστικά μέσα στην ροή των γεγονότων που βιώνουμε, αναπτύσσονται δυναμικά μέρα με την ημέρα προς το έσχατο όριο τού τελεταίου κεφαλαίου τού βιβλίου. Ενώ γίνονται έκτοτε ακατάσχετες αναφορές σε αυτό, δεν τού αποδόθηκε η συστηματική ενασχόληση που αρμόζει. Ίσως η δυναμική σχέση του με την πραγματικότητα να μάς ωθεί στην αντιμετώπισή του ως ένα φανταστικό λογοτέχνημα στην βάση μιας ψυχολογικής καταπλάκωσης τού οργανικού του ρόλου στην σύνθεση τού γίγνεσθαι. Ίσως προσπαθούμε να πακάμψουμε ότι οι πρωταγωνιστές τού βιβλίου σε πραγματικό χρόνο είμαστε εμείς.
Ο συγγραφέας, περιγράφοντας μελλοντικές καταστάσεις μέσα από το προσωπικό πρίσμα τής κρίσης και τής διαίσθησης, προσπάθησε να εισχωρήσει εκ των προτέρων δυναμικά μέσα στην επερχόμενη διαμόρφωση όσων περιγράφει. Πρόκειται για ένα βιβλίο, το οποίο επιχειρεί να δυειδύσει μέσα στον εαυτό του, ενεργώντας μια ζώσα πνοή δυναμικής αμοιβαίας εξαρτήσεως με αυτά που περιγράφει. Ένα βιβλίο, που γράφτηκε έτσι ώστε να επαναπροσδιορίζει ανά πάσα στιγμή όσα αναφέρει με ανάστροφο παρέμβαση. Στην ουσία πρόκειται για ένα άψογα συγκροτημένο ιό που σκάλωσε σκόπιμα μέσα στο πρόγραμμα κοινωνικής μηχανικής των τεχνικών τής εξουσίας. Το βιβλίο αυτό εκπονήθηκε με τρόπο που να γράφεται εκατομμύρια μορφές. Την πρώτη φορά γράφτηκε με την γραφομηχανή τού συγγραφέα. Τα εκατομμύρια γραφής που ακολούθησαν και ακολουθούν ενεργούνται από τις συνειδησιακές ίνες αυτών που το διαβάζουν. Ο μεγάλος αδελφός έλαβε για πρώτη φορά έδρα μέσα από τα τάστα μιάς γραφομηχανής. Έκτοτε αυτή πριονίζεται από τις συνάψεις τής ευαισθητοποίησης των αναγνωστών, όσο αυτή ωριμάζει με την επώασή του. Το μήνυμα αναβλύζει από την πηγή τού πρώτου κεφαλαίου, κινούμενο στα είκοσι ενδιάμεσα προς τον χείμαρρο τού τελευταίου. Η προσεκτική ανάγνωση όμως τού βιβλίου δεν επιτρέπει άλλα περιθώρια: Συγγραφέας σε πραγματικό χρόνο τού τελευταίου κεφαλαίου είναι αυτός που κρατάει το βιβλίο στα χέρια του. Πρόκειται για ένα ανοικτό πόνημα. Όπως είναι ανοικτό κάθε δυναμικό πόνημα, το οποίο αγκυρώνει με οργανικό τρόπο το μήνυμά του στο μέλλον. Όπως ο "Φαίδρος" και ο "Θεαίτητος", όπως το "Περί τού Νοητού Κάλλους" τού Πλωτίνου, όπως το "Περί Διαφόρων Αποριών" τού Αγίου Μαξίμου, όπως το "Άξιον Εστί" τού Οδυσσέα Ελύτη. Όλα αυτά μοιάζουν με αυγά που κυοφορούν το αναπάντεχο. Όποιος όμως ερευνήσει με συνέπεια την επιφάνειά τους μπορεί να διαγνώσει οριζόντιες και κάθετες εκρηκτικές εγκοπές, που απειλούν την συνειδησιακή αμηχανία. Και η περόνη στον άνω πόλο σηματοδοτεί το αναστάσιμο τσούγκρισμα, όταν, αφού αυτή τραβηχτεί, διαχυθεί η συνείδηση στο πέλαγος των πεδίων πληροφορίας.
Ο Όργουελ πριν συγγράψει αυτό το έργο, είχε βιώσει σε πρώτο πλάνο τις κλασσικές για την εποχή του μορφές τού ολοκληρωτισμού. Συμμετέχοντας στον Ισπανικό εμφύλιο ήλθε σε άμεση επαφή με τον φρανκισμό, καθώς και με την πρακτική των σταλινικών στα πλαίσια τού Δημοκρατικού Μετώπου. Τα Άουσβιτς και Γκούλακ είχαν καταστεί ήδη γνωστά, αλλά προικισμένος με απαράμιλλη διορατικότητα είχε αυτός διαγνώσει, ότι οι πυροβολισμοί στον κρόταφο τού μελλοντικά επερχόμενου ολοκληρωτισμού δεν θα δινόντουσαν από περίστροφα, αλλά από οθόνες. Και διέγνωσε ορθά: Το μολύβι μπορεί να διαπερνά και να καταστρέφει κορμιά. Η ακτινοβολία όμως σε συνδυασμό με τον μαζικά αναπαραγόμενο ήχο μπορούν να φθείρουν με πιο επικίνδυνο τρόπο τίς συνειδήσεις. Οι σφαίρες προκαλούν τρόμο, με αποτέλεσμα το υποψήφιο θύμα να προσπαθεί να διαφύγει για να σωθεί. Το εκπεμπόμενο σήμα όμως των μηχανών οπτικοακουστικής διάδωσης τής προπαγάνδας είναι σε θέση να εξασκεί έλξη και να επιφέρει μοιραίο εθισμό. Χιλιάδες χρόνια πριν τον Όργουελ προειδοποίησε ο Ὀμηρος για την γουρουνοποίηση τού ανθρώπου, που επιφέρει η στρατηγική τής Κίρκης. Ο Όργουελλ διέγνωσε προφητικά το επερχόμενο μιντιακό της πέπλο.
Η εκάστοτε τεχνολογία σφραγίζει την εποχή που αυτή λειτουργεί. Ο παπούς μου ήταν από τούς πρώτους πού είχαν καταφέρει να προμηθευθούν προς το τέλος τής γερμανικής κατοχής ραδιόφωνο. Τότε μαζεύονταν οι γείτονες γύρω από το μαγκάλι στο μικρό κουζινάκι τα βράδια, για να ακούσουν τα νέα, γνωρίζοντας ότι η γενναιοδωρία τού μακαρίτη προέβλεπε και αλάδωτη χαρουπόσουπα, για να μην βαράνε τούμπανο τα στομάχια. Στις αρχές της δεκαετίας τού '50, μετά τον εμφύλιο πόλεμο, ο κόσμος μπουχτισμένος από την βία και την απόγνωση των πολέμων, ήθελε να ξεδώσει. Τότε οι γιορτές κάτω από τούς ήχους των πικ-απ, που είχαν αρχίσει να διαδίδονται, έκαναν θραύση. Οι δίσκοι μουσικής από την Λατινική Αμερική και την Ιταλία, που έφερναν κάποιοι ναυτικοί στην Ελλάδα, λειτουργούσαν σαν μαγνήτης, με πρωτόγνωρους ρυθμούς, που αξιοποιούσαν χορευτικά οι νεώτεροι. Κατά την δεκαετία τού εξήντα ξεκίνησε στις μεγάλες πόλεις η πρώτη ευχερέστερη προμήθεια καταναλωτικών προϊόντων. Οι εξέλιξη έμοιαζε να απομακρύνεται με βεβαιότητα από τον εφιάλτη των πολέμων που είχαν προηγηθεί, που φάνταζαν πλέον ως κακό όνειρο. Τα πράγματα έμοιαζαν να αποκτούν ταχύτητα. Τότε τα ραδιοφωνάκια τρανζίστορ με προσιτή τιμή μετέφεραν τούς ρυθμούς τού ροκ εντ ρολ στην νεολαία και την φωνή τού Καζαντζίδη στις λαϊκές συνοικίες. Στις αρχές τής δεκαετίας τού '70 πρόβαλλε δειλά το καταναλωτικό μοντέλο με την ταυτόχρονη πρώτη εισβολή τής ασπρόμαυρης τηλεόρασης. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η αγιοποίηση τού αναπτυσσόμενου καταναλωτισμού και ο καλπάζων μιντιαλισμός οδήγησαν στην γνωστή αποκτήνωση.
Ο Όργουελλ στο πρώτο κεφάλαιο τού 1984 πρόβλεψε με εκπληκτική διορατικότητα το πού στόχευαν οι επερχόμενες απανταχού παρούσες οθόνες. Ο προπαγανδιστικός οχετός που αυτές θα εκτόξευαν στις συνειδήσεις των μετατρεπόμενων σε τηλεθεατές ανθρώπους, θα διαμόρφωνε νέες πραγματικότητες, τις οποίες κωδικοποίησε με κάποιες πολύ βασικές έννοιες αυτός στο πρώτο κεφάλαιο τού βιβλίου. Ο τρόπος που πέρναγε η προπαγάνδα των επικυριάρχων πριν τον Β' παγκόσμιο πόλεμο στηριζόταν κυρίως στα έντυπα, ως ιμάντες τρέχουσας μεταβίβασης κατασκευασμένης ψευδοπληροφορίας. Αυτά ήσαν κυρίως οι εφημερίδες και λιγότερο τα βιβλία. Βεβαίως η πρωτογενής επιβολή τής νομιμοποίησης τού συστήματος συντελούντο μέσω των θεσμών, οι οποίοι ήσαν η εκπαίδευση, η εκκλησία και ο στρατός. Οι θεσμοί έχουν όμως ένα πρωτογενή και βασικό χαρακτήρα στην διαδικασία τής δόμησης τής συνειδησιακής έδρασης. Το συνειδησιακό πελέκημα όμως απαιτεί την διαρκή παρασκευή τού κοινωνικού σώματος με επίκαιρη μπουγάδα, που συντελείται μέσω των εντύπων. Αυτά απευθύνοντο τότε στούς υποτιθέμενους "μορφωμένους", που έπαιζαν ένα καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση τής λαϊκής συνειδήσεως. Ο Όργουελλ είχε δηλώσει κατά την συγγραφή τού 1984, ότι αυτό που τον έκανε να ανησυχεί περισσότερο από όλα, όσο αφορά τις επερχόμενες μελλοντικές εξελίξεις, ήταν η στάση και η πρακτική των διανοούμενων στην συγκεκριμένη φάση. Είναι προφανές, ότι είχε διαπιστώσει μια μεταστροφή στον τρόπο σκέψης και δράσης αυτών, που εκ των πραγμάτων καλούντο να διεκπεραιώσουν τον ρόλο τής καθημερινής διαμόρφωσης τής μέσης συνείδησης.
Γνώριζε πολύ καλά τον συγκεκριμένο χώρο. Η περιφορά του στο Παρίσι και το Λονδίνο, καθώς και τα δείγματα πολιτιστικής γραφής, που έφθαναν τόσο από τον υπερπόντιο επερχόμενο γίγαντα στην διαμόρφωση τής παγκόσμιας κουλτούρας μέσω τού τότε αναδυόμενου Χόλλυγουντ, αλλά και η αναπτυσσόμενη ιδεολογική μονόχνωτη μούχλα τού σταλινισμού ήσαν αφετηρίες, που στήριζαν τον σκεπτικισμό του όσο αφορά ένα ζοφερό μέλλον.
Τα βασικά στοιχεία, που πρόβλεψε, ότι επάνω τους θα στηριζόταν μέρα με την ημέρα η οικοδόμηση τού μελλοντικού ολοκληρωτισμού, η οποία θα ενεργοποιούσε πριν απ' όλα στον διαβρωτικό ρόλο που θα ανελάμβανε η αλλοτριωμένη διανόηση στην διεκπεραίωση των αντικοινωνικών και απάνθρωπων στόχων ενός παγκόσμιου μάστερ πλαν στο πρώτο κεφάλαιο είναι:
- Η πλήρης επικράτηση τής κυριαρχίας των μαζικών μέσων στην καθημερινη ζωή. Η προπαγανδιστική επιβολή νέων απάνθρωπων προτύπων, κενών ουσιαστικού περιεχομένου.
- Η αστυνόμευση τής σκέψης (thought police)
- Η ανοιχτή διαστροφή των κρατικών θεσμών σε αναφανδόν αντιλαϊκή κατεύθυνση, επιδεικνύοντας μια ψευδεπίγραφη στήριξη τής κοινωνίας (Ministry of Love).
- Καταστροφή τής γλώσσας (new speak)
- Η άκρα διάσπαση τής κοινωνίας σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα και η καλλιέργεια μισαλλοδοξίας στο εσωτερικό της έως τα όρια μεταφυσικής πίστης ("two minite hate" ritual).
- Καταστροφή τού έρωτα (antisex League)
- Απαγόρευση τής σκέψης και γενική πλήρης αποβλάκωση
- Διάσπαση τής κοινωνίας σε άνω γραφειοκράτες, διεκπαιρεωτές τού κομματοσκυλισμού και κάτω πλέμπα.
Στο δεύτερο κεφάλαιο τα θέματα που καταγράφονται είναι:
- Συστηματική διαστροφή τής νεολαίας, με μετατροπή των νέων σε αποφασμένους καταδότες - χαφιέδες σε βάρος των συναδέλφων τους. Με την μόνιμη έκθεση σε θεάματα άκρας βίας και με την ανάπτυξη τής επιθετικότητας, τού μίσους και τού χουλιγκανισμού. (The Spies and the Youth League)
- Καταστροφή τής παιδείας
- Καταστροφή τής ιστορικής γνώσης
