ΟΤΑΝ ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΜΗΝ ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Πριν συνεχίσω να παραθέτω την άποψή μου στο συγκεκριμένο θέμα, θα ήθελα να προτάξω ενδιάμεσα για ποιους λόγους θεωρώ ότι σήμερα είναι η πλέον κατάλληλη φάση για μια αναθεώρηση της δυσπραγίας μας να μελετήσουμε την ιστορία και να βγάλουμε τα αναγκαία συμπεράσματα.
Υπόσχομαι να απαντήσω σε κάποια ερωτήματα που τέθηκαν από φίλους και φίλες στα σχόλια πολύ σύντομα, στα πλαίσια της συνέχισης αυτής της αναφοράς. Η πρόταξη αυτού του σημειώματος προκύπτει από την διαπίστωση, ότι αυτό θα μπορούσε να έχει χαρακτήρα εισαγωγής στην όλη παράθεση.


Η κρίση ως ευκαιρία

Συνήθως αντιμετωπίζουμε τις κρίσεις μονόπλευρα, παραγνωρίζοντας και υποτιμώντας τον πραγματικό τους χαρακτήρα.
Οι κρίσεις μπορούν να παρομοιαστούν με την εκδήλωση κάποιας νόσου σε ένα οργανισμό. Σε τελευταία ανάλυση όμως δεν είναι η ασθένεια ή η νόσος που αποτελεί το πρόβλημα, αλλά οι αιτίες που οδήγησαν σε αυτή.
Κάθε οργανισμός κατακλύζεται από χιλιάδες μικρόβια, παθογόνους οργανισμούς και καταστάσεις. Η προσαρμοστική του ικανότητα και το ανοσοποιητικό σύστημα είναι όμως σε θέση να τον θωρακίζουν απέναντι τους, εφόσον εφαρμόζονται προληπτικά τα μέτρα υγιεινής. Η νόσος αποτελεί αποτέλεσμα κάποιας διατάραξης ισορροπιών, φυσικών, ψυχικών ή πνευματικών, σύμφωνα με την θεώρηση που έχει καθιερωθεί ως «ολιστική». Τα συμπτώματα της νόσου εμφανίζονται για να καταστήσουν αντιληπτή αυτήν την διαταραχή. Η νόσος αποτελεί την αντίδραση του οργανισμού, με στόχο να τεθεί τέρμα στην διαταραχή και να αποκατασταθεί η απαραίτητη για την εκδήλωση της ζωής ισορροπία. Με αυτήν την έννοια πρόκειται για μια προσπάθεια του οργανισμού να ανακτήσει την υγεία και μάλιστα σε επίπεδο ανώτερο από αυτό, που υπήρχε πριν προκύψει η νόσος. Για να το πετύχει αυτό, πρέπει ο οργανισμός να παλέψει. Το ίδιο και ο ασθενής. Μέσα από αυτήν την οπτική, η εκδήλωση της νόσου αποτελεί για κάθε ασθενή μια ευεργετική διαδικασία, στην κατεύθυνση να συνειδητοποιήσει κάποια κακώς κείμενα που επιρρεάζουν αρνητικά την υγεία του και να τα καταργήσει, βελτιώνοντας έτσι τον μελλοντικό τρόπο διαβίωσης.

Στην περίπτωση που ο ασθενής αρνηθεί να αντιμετωπίσει δραστικά την νόσο, επαρκούμενος μόνο σε μια καταπολέμηση των συμπτωμάτων της, μεσοπρόθεσμα ματαιοπονεί. Με την λήψη παρασκευασμάτων, τα οποία συμπιέζουν την εκδήλωση των συμπτωμάτων της νόσου, επαυξάνει μια διελκυστίνδα, η οποία θα εξελίσσεται συνεχώς σε βάρος του. Διότι πάσα θεραπεία σημαίνει πρώτιστα αλλαγή νοοτροπίας, ως τρόπου ιαματικής μετανοίας. Για να καταστεί εφικτή μια μετάνοια είναι απαραίτητη η αναγνώριση λαθών και ατοπημάτων, ο τρόπος που αυτά μεσοπρόθεσμα μας καταβάλουν, τα αδιέξοδα που μια μόνιμη υποτίμησή τους ή μια εμμονή υπερσκελισμού συνεπάγεται.

Τον ιαματικό χαρακτήρα της συνειδητοποίησης νοσηρών αιτιάσεων στο επίπεδο του ψυχισμού εντόπισε με μεγάλη ευστοχία η λεγόμενη ψυχολογία του βάθους. Οι διαπιστώσεις του Ζίγκμουντ Φρόιντ αποτελούν μεγάλο επίτευγμα για τις κοινωνίες που κυριαρχούνται από την δυτικότροπη νοησιαρχία, που υποτίμησαν την λειτουργία των ψυχικών διαδικασιών, που συντελούνται ταυτοχρόνως και σε αλληλοεπίδραση με όλο το υπόλοιπο γίγνεσθαι του ανθρώπου. Η διείσδυση σε αυτές τις λειτουργίες οδήγησε τον μεγάλο αυτόν ερευνητή στο να αποκαλύψει την τεράστια σημασία για την ψυχοσωματική υγεία, που υπέχει η συνειδητοποίηση καταστάσεων, που ενώ καταδυναστεύουν τον άνθρωπο, δεν είναι συνειδητές. Η συνειδητοποίησή τους αποτελεί πλέον τεκμηριωμένα από τη ψυχαναλυτική πρακτική το κύριο βήμα ώστε αυτές να ξεπεραστούν. Ο Φρόιντ ως θεραπευτής δεν είπε «Κάνε αυτό», αλλά «Αυτό είναι». Θεώρησε καθήκον του να θέση στην συνείδηση του υποφέροντος τις αιτιάσεις. Τα μέτρα για να υπερσκελιστούν αυτές, τα άφησε στην συνέχεια στην υ δικαιοδοσία του πάσχοντος.

Εάν δούμε μέσα από αυτήν την οπτική μια κρίση, μια κρίσιμη κατάσταση, όπου η σταθερότητα του παρελθόντος παύει να υφίσταται, ενώ περισσότερα ενδεχόμενα μπορούν να ισχύουν ταυτοχρόνως, με πιθανότερα αυτά που έχουν καταστροφικές συνέπειες, δεν μπορεί να ισχύσει μόνο η απότομη δεινή χειροτέρευση ή καταστροφή , ως μόνο αποτέλεσμα του κινδύνου, αυτό που συνιστά μια κρίση. Διότι η κρίση, όπως και η νόσος, αποτελούν ευκαιρίες για συνειδητοποίηση παθογόνων αιτιών και απόφαση για ανάληψη δραστηριοτήτων με στόχο την ίαση.

Τοιουτοτρόπως μια κρίση δεν αποτελεί μόνο απειλή αλλά και ευκαιρία. Εάν την αντιμετωπίσουμε μόνο ως απειλή και πανικοβληθούμε, χάνουμε τελικά την ουσία του πράγματος. Διότι η απειλή αποτελεί μόνο το μέσο, ώστε να κάνουμε συνειδητή και αποφασισμένη χρήση της ευκαιρίας.
Είναι γνωστό, ότι η αδράνεια και η προσαρμοστικότητα αποτελούν την σκιά μας. Η εγρήγορση και οι ευαισθησίες, στην φάση που ισχύει η σταθερότητα, όχι μόνο υποτιμούνται ως στάση ζωής, αλλά και χλευάζονται. Οι άνθρωποι που δεν συμβιβάζονται με τα κακώς κείμενα θεωρούνται από την πλειοψηφία όχι μόνο άσκοπα ιδιόρρυθμοι, αλλά και προβληματικοί. Δεν είναι, για τον τρόπο που εθίζονται να προσαρμόζονται οι κοινωνίες, τελικά οι παθογένειες αυτές που με βεβαιότητα θα εξελιχθούν σε προβλήματα, αλλά αυτοί που τις κατονομάζουν και προσπαθούν να τις μηνύουν θεωρούνται προβληματικοί. Αρεσκόμεθα να οχυρωνόμεθα πίσω από όγκους κοινωνικής έλλειψης ενδιαφέροντος, προκειμένου να παρακάμψουμε αυτό που είναι μεσοπρόθεσμα απαράκαμπτο. Επικαλούμεθα την λογική, συντασσόμενοι με την καιροσκοπική αυταπάτη.
Ακόμη και οι μεγάλες καταστροφές, που χαρακτηρίζονται ως θεομηνίες, στην ουσία μηνύουν κάποιο πολύ σημαντικό μήνυμα, το οποίο επισταμένα αποφεύγουμε να αποδεχθούμε και να πάρουμε τις συνέπειες.

Γι’ αυτό τον λόγο οφείλουμε να διδασκόμεθα από τις κρίσεις. Η μόνη δυνατότητα να περιοριστούν οι απειλές που αυτές συνεπάγονται, είναι η έγκαιρη συνειδητοποίηση των αιτίων που τις διέπουν και η λήψη των κατάλληλων μέτρων για την καταπολέμησή τους.
Η αντιμετώπιση της συμπτωματολογίας ως τέτοιας, χωρίς μέτρα ενάντια στις αιτίες, οδηγεί μεσοπρόθεσμα στις εγχειρήσεις και τους ακρωτηριασμούς χωρίς αποτέλεσμα και μακροπρόθεσμα στον θάνατο λόγω σήψεως.

Από παλιότερα προσπάθησαν κάποιοι καλλιτέχνες να επιστρατεύσουν την ευαισθησία μας για όσα κυοφορούντο. Χαρακτηριστικά τραγουδούσε ο Σαββόπουλος σε ένα άσμα για την πολιτική:

«Σαν πονάει η κεφαλή είναι η απρόσωπη αγάπη που ’χει βρεί»

Μια πραγματικότητα που αρνούμαστε να αποδεχθούμε στην πραγματική της διάσταση, είναι ότι είμαστε κοινωνικά όντα. Πεμπτουσία της αστικής ανάπτυξης στάθηκε ο ατομικισμός, η ατομική κρίση, οι ατομικές ελευθερίες, η ατομική δημιουργία. Οι κοινωνία θεωρείται άθροισμα ατόμων, όπου εφόσον μπορούσε να εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία της ατομικότητος, θα μπορούσε αυτομάτως να λειτουργήσει και η υγιής κοινωνικότητα, χωρίς συλλογικότητα. Η συλλογικότητα απορρίφθηκε ως κολλεκτιβισμός, ως άρνηση και ισοπέδωση της ατομικής ελευθερίας. Σε αυτό συνέβαλαν αναμφίβολα και τα στρεβλά πειράματα δήθεν κοινωνιστικών καθεστώτων, που οργανώθηκαν στο όνομα της κοινωνίας, αλλά δομήθηκαν πέρα και πάνω από αυτήν. Σύμφωνα με αυτά, δεν ήταν η κοινωνία που μπορούσε και όφειλε να καθορίζει τα του εαυτού της, αλλά οι υπερτιθέμενοι «πρωτοπόροι» δήθεν διαπαιδαγωγοί της, οι γραφειοκράτες της πλέον ειδεχθούς αλλοτριώσεως, οι άλλοι «θεοί», οι δικτάτορες του προλεταριάτου, υποσχόμενοι το όφελος μιας υποτιθέμενης μελλοντικής αταξικής κοινωνίας, οι σοσιαλιστές της κουτάλας και του χαφιεδισμού, τα στημένα επιτελεία των στοών και των μυστικών υπηρεσιών της απολυταρχίας, που επέμενε να επιβιώνει με δήθεν κοινωνιστικό επικάλυμμα.

Αποτέλεσμα αυτής της αποτρεπτικά λειτουργούσης εμπειρίας ήταν η εμμονή στο «δημιουργικό» εγώ της αστικής επαγγελίας. Στους νόμους της αγοράς αποδόθηκαν ιδιότητες εξισορροπιστικής μαγείας. Σαν να επρόκειτο για ένα αυτορυθμιζόμενο λογισμικό ενός εξισορροπημένου συστήματος. Όπως όμως αποδείχθηκε, η κοινωνία δεν αποτελεί θερμοσίφωνα παραγωγής κοινού έργου, όπου το εγώ αναλαμβάνει ρόλο θερμοστάτου. Τουναντίον, το εγώ αποτελεί την βάση όλων των δυσαρμονιών και ανισορροπιών. Το εγώ, αποκομμένο από την συλλογικότητα, δεν είναι μόνο ανισόρροπο, αλλά και διεστραμμένο. Αυτό που αναζητεί κατά βάση, είναι η μέγιστη απόδοση με το μικρότερο δυνατό κόστος. Αυστηρά η αύξηση και ευημερία του. Αυτό σημαίνει μοιραία ανταγωνισμό. Τουτέστιν παραγκωνισμό κάποιων και αύξηση μέχρις υδροκεφαλισμού κάποιων άλλων. Η διαδικασία της συγκέντρωσης του κεφαλαίου και η τάση άντλησης οφέλους από αυτήν, οδήγησε μέσα από διάφορα στάδια ανάπτυξης του αστισμού, στην σημερινή δικτατορία των τραπεζών και τον τουρμποκαπιταλισμό του παγκόσμιου καζίνου.

Η άρνηση της κοινωνικής μας υπόστασης, όχι μόνο ως εξουσιασταί, αλλά και ως εξουσιαζόμενοι, μας οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα. Αρνηθήκαμε να αναγνωρίσουμε οργανικά και υπεύθυνα την κοινωνική μας υπόσταση και καλούμεθα τώρα πλέον να το πληρώσουμε. Πληρώνω, σημαίνει γεμίζω, καταβάλω αντίτιμο συνειδησιακό, ισόποσο με την έλλειψη συνείδησης που προηγήθηκε. Και μέτρα αντιστροφής ισόποσα με την αδιαφορία μπροστά στις αυταπάτες που κυριάρχησαν.
Ο κάθε άνθρωπος δεν έχει μόνο κοινωνική ιδιότητα, αλλά και εθνική. Ανήκει οργανικά σε ένα λαό με γλώσσα, ιστορία, ιδιότητες και πεπραγμένα φυλής. Και ως προς αυτό καταγράφηκαν ζωτικής σημασίας ελλείψεις. Αρνηθήκαμε να στηριχθούμε στις δυνάμεις μας, πιστέψαμε σε εισαγόμενα θαύματα, από αυτούς που μόνιμα μας υπόθαλψαν, μας αλλοτρίωσαν, μας δίχασαν, μας εξανδραπόδισαν.

Κρίση αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι σημαίνει δυο αναγκαιότητες:

- Σοβαρή και απροσχημάτιστη ενδοσκόπηση

- Ετοιμότητα για λήψη μέτρων ανατροπής των παθογενειών που την κυοφόρησαν

Όσοι αντιμετωπίζουμε την κρίση ως ευκαιρία δεν την φοβόμαστε.

Αν δεν πεθάνει το άρρωστο, δεν θα μπορέσει ποτέ πραγματικά να ζήσει το υγιές.


Κι ας μην ξεχνάμε αυτό που τόσο ευαίσθητα έψαλε ο Αμανές:

«Όποιος πονεί και δεν μπορεί
την γιατριά του ν’ βρει
η μαύρη γης ειν’ ο γιατρός
και κει θα πάει να γιάνει».