25 Σεπτεμβρίου, 2022

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΡΤΣΗ

   

Ο ΑΕΤΟΣ

Στην πέτρα κάθησε ο αετός

διπλά στεφανωμένος

ταξίμι νταλκαδιάρικο

ο ήλιος να τού παίξει

γιατί έχεις φύγει μακρυά

πολύ απ' το Αιγαίο

και δεν μπορεί ο δύσμοιρος

τον πόνο του ν' αντέξει.


Μπροστά στην πύλη τού ναού

κρατάς το δεκανίκι

μέσα στα μάτια με κοιτάς

και μού μιλάς με φρίκη.

Γιατί έχει φύγει ο καιρός

και γυρισμό δεν έχει

μπορεί να ψιλοθέλουμε

μα λείπουν τα στελέχη.


Πάνω στο τέμπλο μας κοιτούν

βουβοί οι Ταξιάρχες

βαστάνε λόγχες τού φωτός

φτάνουν σε μάς οι άκρες.


Κομμάτια απ' τον Απόστολο

διάβαζε ο αναγνώστης

καθώς η σκιά σου γλίστραγε

στα όρια τής πτώσης.


Το καταπέτασμα απόψε αν τρυπήσεις

μέχρι εκεί που έχει ριζώσει η πηγή

το φως τότε θ' αντικρύσεις

ψηλά να ανεβαίνει ως την γη.


Ακούω το κλάμα τού αετού

μέσα στο μεσονύχτι

τώρα η πέτρα σκίζεται

και γίνεται χαλίκι.


Διονύσης Κλαδάς (1997)

 

    1. ΟΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙΕΣ ΜΟΥ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΑΣΑΝΤΑ

Ο φίλος / η φίλη σχολιαστής σχολιάστρια κατέθεσε στην προηγούμενη άνάρτηση το σχόλιο:

1 – 1 από 1

Ανώνυμος Ο/Η Ανώνυμος είπε...

τα δικοπα συμβολα δεν υποδηλωνουν την αναγκαιοτητα της επιλογης της μιας ή της αλλης πλευρας,τη μεση οδο υποδηλωνουν

Σεπτεμβρίου 24, 2022

Διαγραφή   Θερμά ευχαριστώ για το γόνιμο σχόλιό, που κάνει και σεφτέ στον εδώ και καιρό σιωπούντα χώρο των σχολίων αυτής τής σελίδας. Πάντοτε τάσσομαι υπέρ τής αντιρρητικής, διότι αυτή προσφέρει σημαντική αφορμή για διάλογο, χωρίς τον οποίον δεν είναι δυνατόν να εμβαθύνουμε στην όποια προβληματική. Εξ άλλου, ανέκαθεν υπογραμμίζω, ότι πλείστες όσες των απόψεων, των εντοπισμών και των ερμηνειών, που προβάλω, είναι αυστηρά προσωπικές ως ιδιοκατεσκευές και συνεπώς απέχουν μακράν από το να είναι εκ προοιμίου ορθές, ή να μην περιέχουν λάθη, ή πολύ λιγότερο να αποτελούν απαυγάσματα αληθείας. Κάποιες φορές σπανίως δεν τοποθετούμαι σε αντιρρήσεις που διατυπώνονται, ώστε να κατισχύουν αυτές ως έχουν, με στόχο να προβληματίζονται οι επισκέπτες στην κατεύθυνση, να εξάγουν αυτοί δικά τους συμπεράσματα.


           2. ΤΟ ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ

   Όπως έχω αναφέρει κάποιες φορές στο παρελθόν, εκτιμώ ότι τα σύμβολα δεν λειτουργούν μονοσήμαντα, αλλά δομούνται από τα συμφραζόμενα αυτών που τα προβάλλουν. Ο τρόπος, με τον οποίον χρωματίζονται μέσω τού εκάστοτε προσδιορισμού τα σύμβολα, τούς προσδίδει το ένα ή το άλλο περιεχόμενο, την μία ή την διάσταση, την μία ή την άλλη ισχύ. Αυτό ισχύει – κατά την γνώμη μου για όλα τα σύμβολα. Εφόσον ο προσδιορισμός των συγκεκριμένων συμβόλων προωθείται τελετουργικώς, τότε ή ισχύ τους στα πεδία πληροφορίας αυξάνεται. Εάν δε η τελετουργική προώθησις επαναλαμβάνεται και γίνεται συλλογικά, τότε η ισχύς τους αυξάνει περισσότερο. Εάν η προώθηση των συμβόλων γίνεται στην βάση λογικών επιχειρημάτων, τότε η συνεκτικότητα των προβαλλόμενων επιχειρημάτων ρυθμίζει την ισχύ τους. Υπό αυτήν την έννοια, ένα και το αυτό σύμβολο δύναται να έχει τελείως διαφορετικούς χαρακτήρες και δη συχνά αντιτιθέμενους. Επί παραδείγματι το τρίγωνο ως σύμβολο υπέχει άλλου περιεχομένου στον ελευθεροτεκτονισμό και άλλον στην Πυθαγόρειο φιλοσοφία. Το φίδι επίσης π.χ. διέπεται από άλλο περιεχόμενο στον αποκρυφισμό, άλλον στην χθόνια λατρεία (ενιαυτός όφις) και άλλον στην Χριστιανική διδασκαλία. Ακόμη και στα πλαίσια τής ίδιας διδασκαλίας μπορεί ένα σύμβολο να έχει ταυτοχρόνως αντιδιαμετρικό χαρακτήρα. Ο όφις (ο αρχαίος) στην Αποκάλυψη τού Ιωάννου δαιμονοποιείται, ενώ στα Ευαγγέλια εξυψούται. Ο Ιησούς Χριστός διακήρυξε, ότι “εγώ εμί ο όφις τού Μωυσέως”. Ο όφις, παριστάμενος ορθός, ως η ριφθείσα ράβδος τού Μωυσέως εις το έδαφος μετατραπούσα εις όφιν στέκοντα, συμβολίζει την ανάταση τού Πνεύματος. Ως έρπων συμβολίζει το χαμερπές. Στόχος τού Ιησού Χριστού ήταν η ανόρθωσις των συνειδήσεων και η ανάτασις των φρονημάτων.


  1. ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΡΟΜΦΑΙΑΣ

   Η δίστομος ρομφαία, που αλλού πράγματι μπορεί να συμβολίζει την μέση οδό, στα πλαίσια τής Χριστιανικής Πίστεως και παραδόσεως κομίζει άλλο μήνυμα.

   Η μέση οδός, υποδηλώνουσα την επίτευξη τού μέτρου, έχει στην κλασσική Ελληνική Φιλοσοφία την έννοια τής αρμονίας ως Θείας Ρυθμίσεως, την οποίαν καλείται να πραγματώσει και να αναδείξει ο Άνθρωπος, κληθής ως μέτρον πάντων. Το μέτρο τής Χρυσής Τομής διαχέει το σύνολο υλικό σύμπαν στερεώνοντας την ύπαρξη. Στον Βουδισμό η Μέση Οδός συνιστά την απόρριψη των παθών, επικεντρώνοντας τον άνθρωπο στην επίτευξη τού όντως στόχου του. Η συνάντηση με τον κέντρο τού Εαυτού επιτυγχάνεται μέσω του αδειάσματος από το περιττό, οδηγώντας στην ευδαιμονία.

   Ο Χριστιανική Πίστη όμως τέμνει, διχάζει, διαχωρίζει τον παλαιό Αδάμ από τον Νέο, ανταποκρινόμενη στον αληθή προορισμό τού Ανθρώπου, ο οποίος επλάσθη με πρότυπο τον Χριστό. Ο Ιησούς Χριστός διακηρύσσει μέσω των Ευαγγελίων «ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην αλλά μάχαιραν» (κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 10,4). Ο απόστολος Παύλος συμβουλεύει: πάρετε «την μάχαιραν του Πνεύματος, ό εστι ρήμα Θεού» (Εφ. 6 ,17). Ενώ ο άγιος Ιωάννης στο όραμα για τον Υιό τού Ανθρώπου Τον έβλεπε «εν τω μέσω των επτά λυχνιών όμοιον υιώ ανθρώπου… και εκ του στόματος αυτού ρομφαία δίστομος οξεία εκπορευομένη» (Αποκ. 1, 13-16). Το ξίφος που βγαίνει από το στόμα τί άλλο μπορεί να είναι παρά ο λόγος τού Θεού, ο λόγος τής αλήθειας; Τούτο το ξίφος έφερε ο Ιησούς Χριστός στη γη. «Ήλθον γαρ διχάσαι άνθρωπον κατά του πατρός αυτού και θυγατέρα κατά της μητρός αυτής και νύμφην κατά της πενθεράς αυτής» (Ματθ. 10, 35). Ο πατέρας, η μητέρα και η πενθερά ανήκουν στην προηγούμενα γενιά, συμβολίζουν τις αστοχίες τού παρελθόντος, την υποταγή τού ανθρώπου στην δύναμη τής συνήθειας, την προσκόλληση στα παρωχημένα και επιβλαβή. Ο Νέος Άνθρωπος, αναγεννόμενος εξ ύδατος και πνεύματος, ενδύεται τον Χριστόν μυστηριακώς, ως πηγή αενάου αγάπης και ενεργούς αυτοπροσφοράς στους συνανθρώπους.


  1. Η ΠΑΡΑΔΟΞΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ 

        Όπως κατέθεσα στην προηγούμενη ανάρτηση, η ύλη όταν αγιάζεται ομιλεί.

       Εχθές, ερευνώντας σχετικά με την διδασκαλία τού Αγίου Συμεών τού Νέου Θεολόγου, στην προσπάθειά μου να εμβαθύνω στον τρόπο, που οι μυστικοί Πατέρες τής Εκκλησίας αναφέρονται στο ζήτημα τής ενορατικής διαδικασίας, ή σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα “διαλογισμό”, παίρνοντας αφορμή από έντονους σχολιασμούς σε μια ανάρτηση στο ιστολόγιο Διόδοτος (https://diodotos-k-t.blogspot.com/2022/09/martin-sturbin-pravda-tvcom-22922.html#more) ανέτρεξα συν τοις άλλοις και σε κάποιο παλαιό τεύχος τού πολύ αξιόλογου περιοδικού ΣΥΝΑΞΗ, που πραγματεύεται το θέμα “Ορθοδοξία και Ανατολικές Παραδόσεις” (Τεύχος 27, Ιούλιος 1988). Στους αντίστοιχους σχολιασμούς δεν συμμετείχα, διότι ακόμη εξακολουθώ να ερευνώ σχετικά και έχω την αρχή, όταν εκφράζομαι δημοσίως, να είμαι σε θέση να προβάλλω τεκμηριωμένες απόψεις. Όμως ψάχνοντας στα παλιά τεύχη τής ΣΥΝΑΞΗΣ, στην οποία αρθρογραφούσε η αφρόκρεμα των Ορθοδόξων θεολόγων και την οποία αγαπώ ιδιαίτερα, διότι με βοήθησε αποφασιστικά να δομήσω τον προβληματισμό μου εκείνη την περίοδο, άσχετα πού τοποθετώ το στίγμα μου σήμερα, έπεσε στα χέρια μου και το τεύχος 37, από τον Ιανουάριου τού 1991. Στο εξώφυλλό του υπάρχει φωτογραφία τής εικόνας τού Αγγέλου, που παραθέτω σε αυτήν την ανάρτηση. Θωρώντας την εξεπλάγην τα μέγιστα. Ο εικονιζόμενος άγγελος δεν βαστάει ρομφαία, με την οποίαν είθισται να εικονίζεται ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, αλλά λόγχη. Αλλά και σε αυτόν τον εικονισμό η λόγχη στην πορεία τού χρόνου διχοτόμησε τέμνουσα την μορφή τού Αγγέλου. Η τομή διέρχεται δια τού χιτώνος, τού προσώπου, τής κόμης και τού διαδήματος τού Αγγέλου, τέμνουσα και τον οφθαλμόν του, με παρόμοιο τρόπο, όπως εκδηλώνεται στην εικόνα τού Αρχαγγέλου, που πρόβαλα στην προηγούμενη ανάρτηση. Πρόκειται μήπως για τυχαία σύμπτωση; Η μήπως πρόκειται για μια ακόμη απτή απόδειξη, ότι τα σύμβολα κάποτε ομιλούν, όταν σε αυτά μεταβιβάζεται η πνευματική ενέργεια αυτών, που επιτρέπουν σε αυτά να εισχωρούν στις καρδιές τους; Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα αφήνω στους επισκέπτες και τις επισκέπτριες. Εγώ υποκλίνομαι στην κατάνυξη των απλών ανθρώπων, η οποία μετουσιώνει την ύπαρξη σε βάθος, γνωρίζοντας, ότι “η Πίστις μετακινεί βουνά”.


6 σχόλια:

ΚΩΣΤΑΣ-ΤΑΥΡΟΣ είπε...

Φίλε Διονύση,

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ για το ποίημα!!!

Μια παρατήρηση: στην αντιγραφή του, μήπως ξέχασες να βάλεις ένα "θα" μετά από τη λέξη "ήλιος"; Αν το βάλεις.. συνέρχεται το μέτρο.

Ανώνυμος είπε...

μποτιλια, σε ευχαριστώ για τη μνεία, παρεμπιπτόντως σχολιάστρια ειμαι..παρολο που δεν βρισκομαι στο ιδιο μηκος κυμματος με τον τροπο σκέψης σου και με το σεναριο που ακολουθεις οσον αφορα τα γενικοτερα τεκταινομενα,σε διαβαζω απο καιρο σε καιρο κυριως γιατι είσαι ένας πολύ ευγενης κύριος! εισαι παντα ανοιχτος για διαλογο,εισαι ευπροσηγορος,εχεις μια έμφυτη καλοσύνη και ευγένια και αυτές είναι σπάνιες ποιότητες, ιδιως στους ανθρώπους που ακολουθούν τα ίδια σενάρια με σενα και βρισκονται στο ιδιο φασμα με σενα, εγω προσωπικά δεν τις έχω ξαναδεί αυτές τις ποιοτητες, αποτελείς εξαίρεση και μπράβο σου, είναι προς τιμήν σου αυτό, έχεις ψυχική καλλιέργεια! να είσαι καλά!

botilastopelagos είπε...

@ ΚΩΣΤΑΣ ΤΑΥΡΟΣ
Αγαπητέ Κώστα, θερμά ευχαριστώ για την διόρθωση.
Είχα δυσκολίες με την μείωση τής απόστασης μςταξύ των στίχων, με αποτέλεσμα το πέρα δώθε τής μετακίνησής τους να σβήσει την λέξη που λείπει.
Στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται για ποίημα, αλλά για στίχους ενός τραγουδιού, που έγραψα τότε. Πρέπει κάπου να έχω σε κασέτα μια ηχογράφησή του από τότε, που κάναμε με το σχήμα "Πορφύρα". Εάν την βρω και μπορέσω να την μετατρέψω ψηφιακά, θα ανεβάσω και την ηχογράφηση. Σε αυτήν τραγουδάει και παίζει ωραία φυσαρμόνικα ο φίλος μου Γιάννης Α. Το τραγούδι παρουσιάζει ενδιαφέρον, διότι ενσωματώνει τρία διαφορετικά μουσικά ήδη, δημοτικό χρώμα, αμανέ και ροκ μπαλάντα, σε μια απόπειρα αναφοράς στην μουσική παράδοση.

botilastopelagos είπε...

Αγαπητή ανώνυμη φίλη,
σε ευχαριστώ από καρδιάς για τα καλά σου λόγια.
Αντιλήφθηκα εξ αρχής, ότι είσαι γυναίκα, όχι μόνον από το στυλ γραφής και το περιεχόμενο, αλλά κυρίως από την αύρα σου, που διέρχεται μέσα από αυτό. Νομίζω, ότι έχουμε συζητήσει και στο παρελθόν, σε άλλες αναρτήσεις, οπότε γνωρίζεις, ότι η εκτίμηση είναι αμοιβαία.
Η συμφωνία, ή διαφωνία των απόψεων είναι κάτι που δεν με απασχολεί. Οι ψυχές στην διαδικασία των ενσαρκώσεων έχουμε διαφορετικές αφετηρίες και διαφορετικά ζητούμενα ως προς τις εμπειρίες, που έχουμε επιλέξει να βιώσουμε. Οπότε οι τροχιές που επιλέγουμε είναι επόμενο να μην ταυτίζονται, ή να μην είναι παράλληλες. Καθοριστικό είναι το βάθος και η αγνή πρόθεση, που προσδίδουμε στην αναζήτησή μας, ιδιότητες, που έχω αναγνωρίσει ήδη στούς σχολιασμούς σου. Όταν το κάρμα οδηγήσει τις τροχιές μας να τμηθούν, αυτό δείχνει, ότι κάπου χρειαζόμαστε να αντλήσουμε πληροφορίες από αυτό που μεταδίδεται αμοιβαία, πέρα βεβαίως από την ευχαρίστηση τής επικοινωνίας, καθότι η χαρά υπέρκειται πάντοτε τής ανάγκης.

Ανώνυμος είπε...

Διονύση, καλύτεροι άνθρωποι να γινόμαστε, αυτό έχει σημασία, αλλιώς τι νόημα έχει και η γνώση και η άποψη και η αναζήτηση; Είναι και πολλοί που μαζεύουν μαζεύουν γνώση, μαζεύουν πληροφορία, αλλά μια στιγμή δεν σταμάτησαν να αναρωτηθούν γιατί παρά την πολυ τους γνώση παραμένουν οι ίδιοι μαλάκες.

botilastopelagos είπε...

Αγαπητέ/ή φίλε/η,
θεωρώ πολύ σωστή την παρατήρησή σου. Όμως νομίζω, ότι το ζήτημα τής σχέσεως τής γνώσης / πληροφορίας / αναζήτησης με την διαμόρφωση τής προσωππικότητας, τού χαρακτήρα και τής ανθρώπινης ποιότητος γενικότερα, χρειάζεται μια εξειδίκευση και μια εμβάθυνση. Στην Πλατωνική φιλοσοφία λειτουργούν σχετικά δυο πυλώνες. Ο Πλάτων πρεσβεύει, ότι "η γνώση επιφυλάσσεται δια τούς αναρέτους", ρίχνοντας μια λειτουργική γέφυρα μεταξύ αρετής και γνώσης. Επί πλέον προωθεί την διδασκαλία, ότι η αρετή επιτυγχάνεται μέσω τής παιδείας. Οπότε προκύπτει το ερώτημα τής σχέσης, που έχει η παδεία με την μετάδοση γνώσεων.
Πέραν αυτού, υπάρχει η Ευαγγελική ρήσις "μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι", η οποία θέτει μπροστά σε ένα αξιόλογο πεδίο προβληματικής. Σε αυτά τα πλαίσια επίσης καραδοκεί και το νόημα τής ρήσεως "δεν είναι η γνώση το φως, αλλά το φως η γνώση", που ανοίγει επίσης ένα τεράστιο δίααυλο προβληματικής.
Επϊσης υπάρχουν δυο πολύ σημαντικοί εντοπισμοί σχετικά τού Θεοδώρου Κολοκοτρώνη: "Την Ελλάδα θα καστρέψουν οι σπουδαγμένοι", αλλά και "Φροντίστε η μόρφωσή σας να γίνει σκεπάρνι όχι μόν για ατομό σας, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία". Η πρώτη ρήση περιέχει μια προειδοποίηση απέναντι στην γνώση, όταν αυτή λειτουργεί στη βάση τής φιλαυτίας, ενώ η δεύτερη μια κατάφαση, με την έκκληση η γνώση να αξιοποιείται για το κοινό καλό.
Επί πλέον υπάρχει το ζήτημα τής πνευματικής καλλιέργειας, το οποίο ορίζει η Ελληνική Γλώσσα τελείως διαφορετικά, από ότι ο δυτικός όρος "κουλτούρα", που σημαίνει επίσης μια μορφή καλλιέργειας. Όμως από κολλημένους ανθρώπους στην γη που καλιεργούν, από κολήγους δουλοπάροικους, στους οποίους απαγορευόταν με αυστηρές κυρώσεις να εγκαταλείψουν τα τσιφλίκια.
Στην παρούσα (και την προηγούμενη) ανάρτηση εξήρα ακριβώς το αντίθετο από την αξία των ξερών γνώσεων, αναφερόμενος στην δύναμη τής κατάνυξςη των απλών ανθρώπων να επενεργεί θαύματα. Σταματάει όμως το ζήτημα εκεί; Μήπως μπορούν οι "ξερές" γνώσεις, οπως πχ. η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών, ή η βαθιά κατανόηση των μαθηματικών, να συμβάλουν στο να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι; Επειδή έχει τύχει, να έχω κάνει κάποιες σκέψεις σε αυτό το ζήτημα, καταλήγοντας και σε κάποια συμπεράσματα, σκοπεύω να κάταθέσω τις σχετικές απόψεις μου στα πλαίσια μιας από τις επόμενες αναρτήσεις.