ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟ; ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ.

Κάποτε επισκέφτηκα από υποχρέωση ένα κοντσέρτο κλασσικής μουσικής, με έργα συνθετών του περασμένου και του προπερασμένου αιώνος. Για να μορφωθώ λιγάκι διάβασα και το πρόγραμμα. Εντύπωση μου προξένησε, ότι όλοι οι συνθέτες του προπερασμένου αιώνος, στο οποίους γινόταν αναφορά, είχαν αποβιώσει σε ηλικία περίπου σαράντα ετών. Αντίθετα οι πιο σύγχρονοι έζησαν μέχρι τα εξήντα, ή περισσότερο.
Αυτή η διαπίστωση με έβαλε σε σκέψεις... Αναμφίβολα, μέσα σε εβδομήντα χρόνια είχε αυξηθεί ο μέσος όρος ζωής κατά τουλάχιστον 15 έτη. Αυτό εγώ, αξιότιμοι κυρίες και κύριοι, το ονομάζω ΠΡΟΟΔΟ.
Αναφερόμαστε βεβαίως σε καλλιτέχνες. Ανθρώπους, η απασχόληση των οποίων, συχνά συνεπάγετο ένδεια. Σε καμία περίπτωση όμως οι εργασιακές τους συνθήκες δεν υπήρξαν ιδιαιτέρως βαριές. Μπορούμε κατά συνέπεια να αντιληφθούμε τις ευεργετικές συνέπειες της προόδου, για όσους εργαζόντουσαν στα ορυχεία, στις υψικαμίνους, στη χημική βιομηχανία και τα τοιαύτα.

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρωπότης ευτυχώς προοδεύει. Η πρόοδός της είναι επίπονη και έχει πισωγυρίσματα. Όμως αυτή αποτελεί τον αμετάκλητο νόμο της εξελίξεως.

Παράγοντες της προόδου είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι κοινωνικοί αγώνες. Η εξέλιξη της τεχνολογίας επενεργεί εν δυνάμει διπλό όφελος. Αφ΄ενός περιορίζει τον απαραίτητο χρόνο εργασίας για την δημιουργία των προς χρήση αγαθών. Αφ΄ετέρου τα βελτιώνει και επινοεί νέα. Έτσι απλοποιείται η ικανοποίηση των αναγκών και δημιουργούνται και νέες ανάγκες, διευρύνοντας τον ορίζοντα της ανθρωπότητος.

Δύο ζητούμενα προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία. Το πρώτο αφορά τη φύση των αναγκών, που καλούνται να ικανοποιήσουν τα αποτελέσματα της παραγωγικής δραστηριότητας. Το δεύτερο αφορά την κατανομή των προϊόντων της στα μέλη της κοινωνίας.
Τη διέξοδο σε αυτά τα ζητήματα αδυνατεί να παρέχη η εξέλιξη της τεχνολογίας από μόνη της, παρόλο που η συμβολή της και σε αυτές τις διαδικασίες είναι αποφασιστική. Εδώ απαιτείται η παρέμβαση του κοινωνικού στοχασμού και των κοινωνικών αγώνων, ο συνδυασμός των οποίων με τις παρεχόμενες από την τεχνική εξέλιξη δυνατότητες, πραγματώνει την ευημερία για την ανθρωπότητα.

Αξίζει ίσως να τονιστή ότι η ευημερία δεν ταυτίζεται με την ευτυχία. Η ευτυχία είναι κάτι βαθύτερο. Ίσως αποτελεί κάποιο όριο, ένα μόνιμα ζητούμενο, μια ιδανική κατάσταση που κάποτε προσεγγίζουμε, η και για λίγο αγγίζουμε, αλλά γρήγορα μοιάζει να απομακρύνεται, δημιουργώντας μας το ερώτημα αν υπήρξε πραγματικά, ή στάθηκε μια χίμαιρα. Το βάθος της ευτυχίας απαιτεί ύψος. Και αυτό μόνο η φιλοσοφία και η τέχνη μπορούν να το παρέχουν.

Το ενυπάρχον άσβηστο πνεύμα για πρόοδο εντός του ανθρώπου συμβολίζει ο Προμηθεύς.
Οι άνθρωποι μετά την εκδίωξη από τον Παράδεισο καταδικάστηκαν να δουλεύουν. Βεβαίως η έννοια της δουλειάς διαφέρει από αυτή της εργασίας. Δουλειά σημαίνει καταβολή κόπου κάτω από πίεση. Η εργασία είναι η παραγωγή έργου. Δηλαδή, ο κόπος που αυτή συνεπάγεται, καταβάλλεται εκούσια και το αποτέλεσμά του είναι θεμιτό. Για να επανέλθουμε στον Προμηθέα και τη γλώσσα του Μύθου αυτός πρέπει να συμπορεύεται με τη Θέμιδα. Ή για να το πούμε απλούστερα, εάν η ανθρώπινη εφευρετικότητα δεν συνοδεύεται από την εφαρμογή της δικαιοσύνης, το αποτέλεσμα παραμένει ελλιπές, ή αποβαίνει ολέθριο.

Ο Προμηθεύς αποτελεί στη γλαφυρή αλλά και σοφή γλώσσα του μύθου τραγικό ήρωα. Πράγματι η τραγικότητα του Προμηθέως οφείλει να μας προβληματίση.
Κατ΄αρχήν τον Προμηθέα αντιπαραβάλει ο Μύθος στον αδελφό του Επιμηθέα και την σύζυγο του δεύτερου την Πανδώρα, με το περιώνυμο κουτί της. Ποιός είναι ο λόγος, για τον οποίο, ενώ ο Επιμηθεύς απορρίπτεται κατά τη διαδικασία της συγκρότησης της δεοντολογίας των συμβόλων ως πρότυπο, ο Προμηθέας ορίζεται ως τραγική φυσιογνωμία; Και ποία είναι η απεικόνιση της συμβολικής αυτής ερμηνευτικής διάταξης στη σημερινή μας πραγματικότητα, εάν υποθέσωμε ότι τα ερωτήματα που έθεσε το Ελληνικό Πνεύμα με τη μορφή των μύθων παραμένουν διαχρονικά;

Κατά τον Ησίοδο ("Θεογονία") την εποχή του "Χρυσού Γένους" εβασίλευαν ως θεότητες οι Τιτάνες με επικεφαλής τον Κρόνο. Τίτανος αποκαλείται στη γλώσσα της εποχής ο γύψος, η άσβεστος, η μαρμαρόσκονη, γενικότερα η άσπρη σκόνη. Εάν επισκεφτούμε κάποια άγρια φυλή, που ζει σε συνθήκες βαρβαρότητας, θα συναντήσουμε άμεσα τους τιτάνες. Είναι οι ιερουργοί, οι "μάγοι" της φυλής, που έχουν επιχρωματίσει τα πρόσωπά τους με λάσπη άσπρης σκόνης.
Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε καλλιέργεια. Οι άνθρωποι προσπορίζοντο τα απαραίτητα κατ΄ευθείαν από τη φύση. Η διαδικασία αυτή αποκαλείται φυσική παραγωγή και συνδέεται θρησκειολογικά με τη λατρεία της γονιμότητος, ή άλλως "βλαστική θρησκείας".
Η Μητέρα Γη, η Θεά Γη, η Μεγάλη Θεά αποκαλείτο και "Λευκή Θεά" ή Λευκοθέα εκ του τιτάνως.
Ιεροπραξία της εποχής ήτο ο εξιλασμός της Βλαστικής Δυνάμεως της Μητέρας Γης. Αυτό γινόταν τελετουργικά με την προσφορά στη Γη του "μάνα", το οποίο περιείχετο στο αίμα του Βασιλέως και συμπύκνωνε τη βλαστική δύναμη. Προσφερόμενο στη Θεά Γη με τις ανθρωποθυσίες επενεργούσε τη βλαστική διαδικασία.

Το όνομα του Προμηθέως προέρχεται από τη λέξη μήτις που σημαίνει πνεύμα, σύνεσις, σοφία, ευφυία. Από την ίδια ρίζα παράγεται και η μηχανή ως επινόησις και οι λέξεις μηχανεύομαι, πολυμήχανος. Προμηθέας είναι αυτός που προνοεί, χωρίς να επαφίεται στη βλαστική δύναμη της Μητέρας Γης. Η έλλειψη καρποφορίας ή η καταστροφή της από κακοκαιρία δεν συνεπάγεται για τον Προμηθέα μοιραία λιμοκτονία, γιατί με την ανακάλυψη της καλλιέργειας και την εξέλιξη στα μέσα καλλιέργειας, είναι σε θέση να παράγη περισσότερα τρόφιμα από αυτά που απαιτούν οι άμεσες ανάγκες διατροφής. Με τη δημιουργία δυνατοτήτων αποθήκευσης και συντήρησης τροφίμων, γίνεται ανεξάρτητος απέναντι στην βλαστική συγκυρία.
Ο Προμηθεύς δεν απαλλάσσει την κοινωνία μόνο από τον κίνδυνο λιμοκτονίας, αλλά και από τις ανθρωποθυσίας. Οι ήρωες των οποίων προϊσταται θα απαλλάξουν την κοινωνία από τα συναφή τέρατα της Στυμφαλίας και της Λαίρνης.
Αντίθετα ο Επιμηθεύς, υποχρεωμένος να βρίσκη διεξόδους μετά την καταστροφή, ένεκα της πνευματικής της οκνηρίας και της έλλειψης διάθεσης εφευρετικότητας, παραμένει υποχρεωμένος να ανοίγη κάρθε λίγο το κουτί της Πανδώρας, που περιέχει την "ιερά επίκληση" του εξιλασμού των ακαθάρτων πνευμάτων της ανθρωπίνου ηληθιότητος και βαρβαρότητος. Ιδού το "μεγάλο μυστικό" που περιέχει και το κουτί, το κλειδί του οποίου φυλάνε οι τέκτονες "υψηλής μυήσεως". Και να διατί ο τεκτονισμός αποτελεί θρησκεία διαρχική, προσπαθώντας να καθιερώση δίπλα στον Ιεχοβά το Δημιουργό ως δεύτερο Θεό. Πρόκειται για την ιστορική-ψυχολογική αναπαραγωγή του διλήμματος καρποφορία ή ανθρωποθυσία. Να διατί το πάτωμα των τεκτονικών στοών είναι όπως η σκακιέρα διηρημένο σε άσπρα και μαύρα τετράγωνα. Να διατί άνωθεν του τεκτονικού θυσιαστηρίου δεσπόζει απεικόνησις του ηλίου και της σελήνης ως διαρχικού συμβόλου. Καρποφορία η Λιμοκτονία. Άρα η ανθρωποθυσία είναι αυτονόητη και επιβεβλημένη. Να πως ανάγεται η νοοτροπία που λέει "ο θάνατος σου η ζωή μας" σε αναπαραγόμενη κοινωνική πρακτική.

Ο Κρόνος δεν αποδέχθηκε ποτέ την καταβαράθρωση του στα Τάρταρα. Επεδίωξε την νεκρανάσταση του. Αυτό το οποίο υπήρξε όμως μια αντίδραση των πρωτογόνων απέναντι στις ανεξέλεγκτες δυνάμεις της φύσεως, επαναλλαμβανόμενο μετά τον εκπολιτισμό του ανθρώπου, λαμβάνει διαστάσεις πλήρους αλλοτριώσεως. Αυτό το οποίο στάθηκε η βλαστική λατρεία για τον πρωτόγονο καταντάει μαύρη μαγεία μετά την επίτευξη του πολιτισμού.

Τι εκπροσωπεί ο Κρόνος της Ελληνικής Μυθολογίας. Το όνομα παράγεται από το Κορώνη, δηλαδή κοράκι. Τοτεμιστικό σύμβολο από προηγούμενη εποχή. Το μαύρο χρώμα του κορακιού συμβολίζει το σκότος, την άγνοια. Το κράξιμό του δημιουργεί αρνητικά ρήγη. Ανασφάλεια και φόβο. Τα κοράκια θα πέσουν να κατασπαράξουν κάθε ανυπεράσπιστο ζώο, που πληγώθηκε ή ψόφησε.
Ο συμβολισμός είναι προφανής. Πρόκειται για συμβολισμό των υπανάπτυκτων ενστίκτων φόβου και αρπακτικότητας που ελλοχεύουν στον ανθρώπινο ψυχισμό. Για να μιλήσουμε με Φροϋδική ορολογία, πρόκειται για το συμβολισμό του ενστίκτου του θανάτου. Τα κακά πνεύματα υπάρχουν. Δυστυχώς όμως όχι έξω μα μέσα στον άνθρωπο. Πρόκειται για τις σκοτεινές, όχι με την έννοια του ανεξιχνίαστου, αλλά με την έννοια του πρωτόγονου, κτηνώδους, ποταπού και ανεπεξέργαστου, αυτού που δεν έχει υποστεί επεξεργασία και ανέλιξη, αυτού που δεν έχει προσλάβει την ευεργετική επίδραση του Θείου Δώρου της πραγματικής Παιδείας. Αυτού που δεν στάθηκε δυνατό να μετουσιώση με την λεβεντιά, την τόλμη και την αυταπάρνηση του το ένστικτο της ζωής, το ΜΕΓΑ ΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΣΤΙΚΤΟ.

Συναφές σύμβολο του κόρακα-Κρόνου ο λύκος. Άλλο σύμβολο παρωχημένης χθόνιας λατρίας, σύμβολο του κακού που θα επικαλεστούν οι δυνάμεις της κοινωνικής επιστροφής στη βαρβαρότητα. "Ορκωμοσία Λυκιδέως" ονομάζεται η τελετή εισόδου του γόνου του τέκτονος στη στοά. Λυκιδεύς, ο νεαρός λύκος. Λυκόπουλα, μόγληδες, επιστροφή στην αγριότητα, στην άγρια φύση, πέρα από τον "κακό" πολιτισμό, που εξανθρώπισε τον άνθρωπο και η προπαγάνδα των αντίστοιχων κυκλωμάτων στη νεολαία. Γκρίζος Λύκος και η προσωνυμία, που αποδόθηκε στον μεγάλο σφαγέα των εθνοτήτων της Οθωμανικής αυτοκρατωρίας, πρωτοπαλλήκαρο των Ντολμέδων της Θεσσαλονίκης, που εξέθρεψαν οι στοές και τα αδερφάτα.

Στον αντίποδα αυτών των συμβόλων η κουκουβάγια, το σύμβολο της Παλλάδος-Αθηνάς. Το πτηνό με τα μεγάλα μάτια, που λαλεί την αυγή προαναγγέλλοντας το φως του Ηλίου και το ξεπέρασμα του σκότους. Γνώση - Φωτισμός.

Και γιατί εθίγησαν οι Τιτάνες, οι βαμμένοι ασπρομούρηδες με την μάσκα και την κουδουνίστρα; Τι είναι αυτό που απώλεσαν τα πρωτόγονα ιερατεία από την τομή γνώσης και χειραφέτησης που προσέφερε το Προμηθαϊκό Πνεύμα στην ανθρωπότητα; Τα προνόμια τους. Το δούλεμα του κοσμάκη με τα μασκαρέματα, τα ρεντίκολα των άναρθρων κραυγών και τη δρομολόγηση του μπαμπούλα πήρανε τέλος.

Τα κρόνια ιερατεία ήταν όμως (και παραμένουν) οι τεχνικοί της εξουσίας. Όπου δεν έπιανε η κουδουνίστρα και το μασκαριλίκι έπεφτε κόπανος. Ο προμηθέας έπρεπε να εξουδετερωθή. Η εξουσία κινδύνευε άμεσα. Δεν μπορεί να είμαστε όλοι ίσοι. Κάποιοι γεννήθηκαν από μητέρα που είχε οριζόντιο αιδοίο και όχι κάθετο όπως οι υπόλοιποι. Αυτοί είναι ανώτεροι από τους άλλους, γεννήθηκαν για να διοικούν. Εμείς είμαστε κατώτεροι, πρέπει να ζήσουμε σκλάβοι. Αυτοί θα κάθονται, θα κουμαντάρουν και θα απολαμβάνουν. Εμείς θα διεκπεραιώνουμε εντολές και θα βγάζουμε το σκασμό.

Γι΄αυτό αλυσοδέσανε τον Προμηθέα στο βράχο. Κάθε λίγο ερχόταν το κοράκι, οι γνωστοί αληταμπουράδες, και του έτρωγαν το συκώτι.
Τι υποδεικνύει ο συμβολισμός;
Η γνώση που προσέφερε ο Προμηθεύς έπρεπε να στραφή εναντίον της κοινωνίας. Αυτή η γνώση δεν έπρεπε να αποτελέση εφαλτήριο χειραφέτησης και απελευθέρωσης της κοινωνίας, αλλά να δημιουργήση τελειότερους μηχανισμούς ελέγχου, υποδούλωσης και καταδυνάστευσης.
Τα κρόνια ιερατεία προσπάθησαν να οικιοποιηθούν την γνώση και να την εφαρμόσουν σε βάρος της ανθρωπότητος.

Οι μεγάλοι σοφοί της αρχαιότητος έθεσαν τις βάσεις των επιστημών, πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι η προσέγγιση που έκαναν αυτοί στη γνώση, ως φορείς της Προμηθεϊκής Νοοτροπίας ήτο ολιστικής μορφής, αποφεύγοντας τον επικίνδυνο ύφαλο της μονοδιάστατης εξειδίκευσης. Οι μεγάλοι εγκέφαλοι της αρχαιότητος ήσαν κατά κανώνα πανεπιστήμονες. Είχαν κατανοήσει, ότι η άμεσα θετική γνώση, οι πρακτικές εφαρμογές της οποίας μας δωρίζουν τα τεχνολογικά επιτεύγματα και τις ευεργεσίες που αυτά έπονται, δεν επαρκούν από μόνα τους, διότι χαρακτηρίζονται από κάποια σχετική ουδετερότητα ως προς τις αξίες, που μπορούν να υπηρετούν.
Διακατεχόμενοι από μια βαθιά δίψα για μάθηση, αφιέρωσαν τη ζωή τους στην απόκτηση και επεξεργασία βαθύτατης γνώσης, πέρα από το στενό ατομικό όφελος. Συχνά, παρότι απέβησαν μεγάλοι ευεργέτες των κοινωνιών, καταργώντας το παραπέτασμα της άγνοιας, υπέστησαν κατατρεγμούς και διώξεις. Δαπανώντας μεγάλο μέρος της ζωής τους σε ερευνητικά ταξίδια και περιπλανήσεις σπουδών, αφιέρωσαν μεγάλο μέρος αυτής στη συγκρότηση και τη λειτουργία σχολών.
Ως θύματα της προσκόλησης της εξουσίας και του ποταπού όχλου στο μισαλλόδοξο και καχύποπτο σκότος της άγνοιας, κατεννόησαν ότι μόνο δια της συστηματικής καλλιέργειας της παιδείας μπορούσε να καταστή εφικτή μεσοπρόθεσμα η θωράκιση της κοινωνίας απέναντι στο σκοταδισμό. Έτσι ευεργέτησαν διπλά τις κοινωνίες: Αφ΄ενός παρήγαγαν απελευθερωτική γνώση για την κοινωνία, αφ΄ετέρου προήγαν παιδεία. Σοφός σήμαινε τότε ταυτοχρόνως και διδάσκαλος.

Η διεξαγόμενη έρευνα και η συστηματοποίηση της, καθώς και ο προβληματισμός και η παρεχόμενη γνώση ήταν πολυδιάστατες. Επεκτείνοντο σε όλους τους τομείς, που εποπτεύοντο από τη φιλοσοφία, ως μητέρα όλων των γνωσιολογικών κατευθύνσεων. Ιδιαίτερη έμφαση εδίδετο στις κοινωνικές επιστήμες, ούτως ώστε οι αποκτηθείσα θετική γνώση να βρίσκη εφαρμογή προς όφελος της κοινωνίας. Τα μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα συνοδευόντουσαν από πρωτόγνωρες για την εποχή κοινωνικές και πολιτικές επιτεύξεις. Τα Μαθηματικά και η Δημοκρατία είναι τα δύο μεγάλα και αδιαχώριστα αδέλφια που ζωοδότησε το Ελληνικό Πνεύμα.

Αυτή η συγκροτημένη, ολιστική διαδικασία ήτο αποτέλεσμα της επεξεργασίας και αγκυρώσεως στο ασυνείδητο των αντίστοιχων συμβόλων, στη φάση που η ψυχολογική προπαρασκευή και δόμηση συντελείτο με τη διαδικασία των μύθων.
Ο Προμηθεύς συγκροτήθηκε ως άρρην. Δημιουργικός και σπερματοδότης, ο επενεργών τη νέα παρόρμηση. Ο άρρην όμως αδυνατεί να λειτουργήση άνευ του θύλεος. Η θηλυκή θεότης εκπροσωπεί τη δεκτικότητα, τον τρόπο αποδοχής της παρόρμησης, τη συγκρότηση του περιβάλλοντος, εντός του οποίου συντελείται η κυοφορία του σπόρου. Εάν το άρρεν είναι η τεχνολογία, η θετική γνώση, το θήλυ εκπροσωπεί το περιβάλλον , τα κοινωνικά δεδομένα, τον τρόπο κοινωνικής θέσμησης. Αυτά εκπροσωπούν οι τρεις θεότητες Θέμις, Θέτις και Νέμεσις.
Η Θέμις ρυθμίζει το θεμιτόν. Η Θέτις παρεμβαίνει στη διαδικασία της εφαρμογής του, όταν αυτό τίθεται. Η Νέμεσις αποκαθιστά τα δέοντα σε περίπτωση παραβίασης η διαταραχής. Νέμει, αποδίδει τα δέοντα.

Ο Μύθος προσδιορίζει τα καλά να λαμβάνουν χώρα καλώς. Διότι το καλό απαιτεί και καλή εφαρμογή, για να είναι εν τέλει πραγματικά καλό. Η αλλοτρίωση κατά τη διαδικασία εφαρμογής νοθεύει την επενέργεια, εξουδετερώνει την καταρχήν καλή φύση, την μετατρέπει σε όλεθρο.

Έτσι οι ανακαλύψεις και η πρόοδος δεν στάθηκαν μόνο αφετηρία για την ευεργεσία της ανθρωπότητας, αλλά συχνά παρείχαν τα μέσα για την χειροτέρευση της καταδυνάστευσης της. Μαχαίρι κρατάει και ο χειρούργος και ο δολοφόνος. Τι είναι αυτό όμως που προσδίδει στην ανακάλυψη της επεξεργασίας του σιδήρου μια προοδευτική, μια ελπιδοφόρα μια εν τέλει μονοσήμαντα απελευθερωτική υπόσταση;
Το γεγονός ότι η γνώση από τη φύση της ανήκει στον Προμηθέα. Η εξουσία υποχρεούται να κάνη χρήση της γνώσης, αυτή δεν της ανήκει. Την χρησιμοποιεί για να την εξουδετερώση, παίζοντας κατ΄ανάγκη σε ξένο τερραίν. Το φυσικό όπλο της εξουσίας είναι η άγνοια και το σκότος. Η γνώση είναι από τη φύση της απελευθερωτική. Όσο η κοινωνία αδυνατεί να επιβάλη τα πλαίσια της απελευθερωτικής εφαρμογής, το κοράκι θα τρώη το συκώτι του Προμηθέα. Αυτός όμως, έστω και αλυσοδεμένος, παραμένει αθάνατος.
Το συκώτι είναι το όργανο που καθαρίζει το αίμα, το μέσο ζωογόνησης των ιστών. Εάν η τεχνολογία δεν αποκαθαρθεί θα επιφέρη κοινωνική σηψαιμία.
Ο μύθος όμως μας επιβεβαιώνει ότι ο προμηθέας θα απελευθερωθή. Και ο μύθος δεν ψεύδεται. Ένας ήρωας, που θα ανέλθη από τον Άδη, θα τον απελευθερώση.
Κάποιοι φρόντισαν να χαθή η τραγωδία του Αισχύλου "Προμηθεύς Λυόμενος". Όμως αυτό ουδόλως ακυρώνει την υπόσχεση και το πεπρωμένο του μεγάλου Ευεργέτου, του ματωμένου ήρωος που απεργάζεται την τελική χειραφέτηση της ανθρωπότητος από τις δυνάμεις του πρωτογονισμού και της βαρβαρότητος.

Οι μεγάλοι επιστήμονες, οι κοινωνικοί μεταρρυθμιστές, οι μεγάλοι φιλόσοφοι, οι μεγάλοι οραματιστές είναι όλοι παιδιά του, παιδιά του Ελληνικού Πνεύματος.
Αλλά και εμείς οι μικροί που απαιτούμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους, σέρνουμε το φωτεινό του άρμα. Γιατί χωρίς κοινωνική αποδοχή, χωρίς τη δική μας αποδοχή και ενεργό μετοχή δεν μπορεί να καρποφορήση κανένα μεγαλείο.