"ΜΙΣΩ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΑΓΥΡΤΗ ΓΙΑΤΙ ΞΕΦΤΙΛΙΣΕ ΤΟ ΜΟΥΣΤΑΚΙ ΜΟΥ"
Δήλωση του Σαρλώ για τον Αδόλφο Χίτλερ το 1941 κατά τη διάρκεια της ετοιμασίας της κινηματογραφικής ταινίας "Ο Μεγάλος Δικτάτωρ"
Ο δεύτερος τομέας που καταγράφεται η ήττα της κυβέρνησης με την απόσυρση των βιβλίων είναι η απώλεια κύρους.
Αυτός είναι φοβερά ζωτικός τομέας για ένα συντηρητικό κόμμα. Η νοοτροπία του συντηρητικού χώρου προέχει πάντοτε και παντού της ιδεολογίας. Αυτή προχωράει σε μεγαλύτερο βάθος απ΄ότι οι αντιλήψεις, αποτελεί στοιχείο της ψυχοσύνθεσης. Αυτή η νοοτροπία έχει χαρακτηριστεί διεθνώς ως "low and order". Η εμμονή στην τάξη και τον καθωσπρεπισμό, είναι ιδιαίτερα χαρακτηρακτηριστική για τους λεγόμενους νοικοκυραίους. Το συντηρητικό άτομο παρορμείται πρωταρχικά από την αναγκαιότητα της τάξεως στην ψυχοσύνθεσή του, η οποία προέχει της ιδεολογίας και των πολιτικών επιλογών του. Από την ίδια τη θεώρηση που έχει για τη ζωή ο "νοικοκυραίος", ακολουθώντας τη δική του συνέπεια στις δραστηριότητες που αναπτύσσει, θεωρεί - ως γενικός οπαδός της τάξεως - ότι έχει βάλει σε τάξη τη ζωή του και ότι έχει βασικά τακτοποιήσει τις υποθέσεις του και τις εκκρεμότητες που τον αφορούν. Έτσι αυτά τα θεωρεί σύνολο κεκτημένων, που με το γενικότερο συντηρητισμό που τον διέπει, προσπαθεί να τα διατηρήση, κατά το δυνατόν αμετάβλητα. Αυτή η νοοτροπία, αναγόμενη σε ιδεολογία και πολιτική επιλογή, προσβλέπει στους κατά παράδοση συντηρητικούς οργανισμούς και και κόμματα.
Η ζωή όμως δεν είναι στατική. Πρόκειται για μόνιμα δυναμική ισορροπία, που παρουσιάζει ολοένα νέες προκλήσεις, που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Τα μονίμως εξελισσόμενα δεδομένα απαιτούν ευελιξία, προσαρμοστικότητα, εξεύρεση και εφαρμογή ανταπαντήσεων από αυτούς που είναι πραγματικά ζωντανοί. Κάποιος Ινδός Διδάσκαλος είπε χαρακτηριστικά ότι η ζωή δεν είναι κανάλι, αλλά ποτάμι. Ο συντηρητισμός είναι η συνθηκολόγηση μπροστά στις προκλήσεις των νέων δεδομένων. Στην ουσία αποτελεί μία πορεία έξω από τη ροή των γεγονότων, γι΄αυτό και έχει θεωρηθεί από τους αντιπάλους του τροχοπέδη της ιστορίας. Όταν κάποιος συντηρητικός μιλάει για αναπροσαρμογές και μεταρρυθμίσεις, μπορεί να εννοεί μόνο ένα πράγμα: πισωγύρισμα.
Είναι λοιπόν φανερό, ότι αυτό που εν τέλει επιδιώκει ο συντηρητισμός δεν είναι η διατήρηση της τάξεως, αλλά της καθεστηκυίας τάξεως, του STATUS QUO. Η έννοια της τάξεως έχει για την Ελληνική Σκέψη απροσμέτρητο βάθος. Οι Έλληνες διαλέγονται με τέτοιας βαρύτητας έννοιες φιλοσοφικά. Τάξις είναι για τον Πατέρα της Φιλοσοφίας Πυθαγόρα η Ουράνια Αρμονία των Σφαιρών. Έννοια συμπατιντική με καθολικές συνέπειες. Αποτελεί τη βάση του σύνολου δυναμισμού. Η παροιμιώδης ρήση του Ηρακλείτου "τα πάντα ρεί" διαπερνά ως κόκκινη κλωστή τη φιλοσοφία. Ο Πλάτων θα καθορίσει από την αρχή στο απαράμιλης σοφίας οντολογικό του έργο "Τίμαιος", ότι το Θείον διέπει τη σφαίρα του είναι, ενώ η δημιουργία υπόκειται στη σφαίρα του γίγνεσθαι. Για τον Πλωτίνο η κίνηση είναι η θεμελιώδης ιδιότητα των όντων, για τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή αυτή η κίνηση είναι που διέπει την πανταχού ενδημούσα έφεση προς τη Σωτηρία.
Η θεώρηση του συντηρητισμού για την τάξη είναι επιφανειακή, σχηματική και πλασματική. Επικεντρώνεται στις προφάσεις και όχι στην ουσία. Δεν πρόκειται για τάξη αλλά για επίφαση τάξεως. Από τον πρόπερασμένο αιώνα ασκείται ποικιλότροπη κριτική στην αστική ηθική, ότι αυτή είναι διπρόσωπη και χωρίς πραγματικό περιεχόμενο. Η κριτηκή αυτή δεν ασκήθηκε από αριστερούς, διότι η έννοια του ήθους δεν χωράει στην ταξική θεώρηση του γίγνεσθαι. Η κοινωνιολογία, η ψυχολογία, το θέατρο, η λογοτεχνία, οι εικαστικές τέχνες έβαλαν βαθύ νυστέρι στη φιλαρέσκεια της αστικής ηθικής. Διεργασίες που, ενώ δεν είναι άμεσα πολιτικές, είναι σε θέση να προάγουν έντονα τα δεδομένα και τις αντιλήψεις της ζωής μας.
Η λενινιστική θεώρηση χλευάζοντας την αστική αντίληψη περί τάξεως, θα δημιουργήση ένα δικό της φετιχιστικό αντίποδα, το ίδιο σχηματικό και τσιμεντοποιημένο, δημιουργώντας στην ουσία ένα νέο συντηρητισμό με επαναστατικοφανή επίφαση: "Η καλύτερη τάξη είναι η αταξία της επανάστασης" διακήρυξε ο Λένιν, ναρκοθετώντας έτσι την ψυχοσύνθεση του συντηρητικού ανθρωπάκου, οχυρώνοντάς τον περισσότερο μέσα στα σύνδρομά του και συμβάλλοντας στο να οδηγηθούν οι κοινωνίες σε διελκινστίνδες μοιραίας αυτοανάλωσης.
Ειδικά στην Ελλάδα η επίφαση περί τάξεως του συντηρητικού χώρου είχε έντονη εθνική αναφορά. Αυτή η πρακτική αποτέλεσε απάντηση στην διεθνιστική προπαγάνδα της αριστεράς. Εδώ πρέπει να τονιστή ότι αυτή ήταν εν μέρει σωστή και εν μέρει λάθος. Η βασική αναφορά στην αναγκαιότητα συντονισμού των προοδευτικών δυνάμεων διεθνώς ήταν σωστή. Οι λαοί δεν έχουν να χωρήσουν τίποτε μεταξύ τους. Δεν μπορούν να εποφθαλμιούν ξένες περιοχές, ούτε να ποθούν την υποδούλωση ή εξάρτησή τους. Αυτοί στηρίζονται στην εργασία τους και ζουν από την προκοπή τους και όχι από τη νομή λείας, που αποκτήθηκε παράνομα και με βία. Η πρακτική συγκεκριμενοποίηση όμως αυτής της επιλογής ήταν πλήρως λαθεμένη και έδωσε μοιραία τροφή στις σκοτεινές προθέσεις του συντηρητισμού. Κάτω από διεθνισμό εννοούσε η αριστερά την πρόσδεση της Ελλάδας στην πολιτική της Ρωσίας, μόνο επειδή αυτή κράδαινε κόκκινες σημαίες, χωρίς να επιχειρήση ποτέ μια γόνιμη καθεστωτική της ανάλυση. Έτσι αυτή η εξαρτησιακή νοοτροπία έθρεψε την ξενοδουλεία του συντηρητισμού αντί να την αντιπαλέψη. Με αποτέλασμα να βγαίνουν τα ανθρωπάρια "Yes Men" του "στρατηγέ μου ιδού ο στρατός σας" και να εμπορεύονται εθνικοφροσύνη. Την επίφαση όμως, την όπως - όπως διάσωση των προσχημάτων της συντηρητικής τάξεως την εξασφάλησε η αριστερά με τις λαθεμένες επιλογές της. Η συζήτηση των δύο στρατοπαίδων πάνω στα ζητήματα εθνικών επιλογών ήταν κατά βάση διάλογος κουφών. Αυτό όμως βοήθησε τους συντηρητικούς να διατηρήσουν έστω και με ρωγμές το ψευδεπίγραφο γόητρό τους, συχνά με το επιχείρημα "το μη χείρον βέλτιστον".
Τώρα όμως ήλθε μια κυβέρνηση να επιβάλη στα παιδιά της τρυφερότατης ηλικίας των δώδεκα ετών ένα σχολικό βιβλίο, που αποδομεί χοντροκομένα την ιστορία του τόπου, με το πρόσχημα της αποκατάστασης μοντέρνου πνεύματος ανεκτικότητας. Αυτό το βιβλίο χρηματοδοτεί μεταξύ άλλων περιώνυμων και ο μεγάλος ναρκέμπορας. Μετά την επιτυχή σύνταξη και διαφωτιστική εξτρατεία των δυνάμεων που αποτελούν εθνικά και κοινωνικά αντισώματα, θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι απέμεινε από την επίφαση αυτών που φοράνε τις γαλάζιες γραβάτες;
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
Η Κυβέρνηση της ΝΔ. αυτοκαθορίστηκε σαν κυβέρνηση του λεγόμενου μεσαίου χώρου. Σ΄αυτόν τον αυτοκαθορισμό δεν νομίζω ότι πρέπει να δούμε αποκλειστικά ελατήρια στιγνής πολιτικής σκοπιμότητας. Ένα σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό του γενικότερου πολιτικού στίγματος παίζει η προσωπικότητα του εκάστοτε πολιτικού αρχηγού.
Στην Ελλάδα η πολιτική είχε μεταπολεμικά πάντοτε αρχηγικό χαρακτήρα. Αυτοί που μελέτησαν την ιδιοσυγκρασία του λαού, οι πραγματικοί "τεχνικοί της εξουσίας" έκριναν ότι η συσπείρωσή του μπορεί να επιτευχθή πιό εύστοχα με άξωνες αναφοράς κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα, σε συνδιασμό με μια απλή συνθηματολογία. Σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο δεν εφαρμόζεται τόσο έντονα και μόνιμα αυτή η πρακτική. Οι ωσάνω "τεχνικοί" γνωρίζουν ότι από τη στιγμή που επιβληθεί σε ένα μεγάλο τμήμα του κοινωνικού σώματος η φυσιογνωμία του ηγέτη, αυτός εξασκεί στους οπαδούς μια μαγική έλξη. Οι "τεχνικοί" της Ρωμαϊκής αυτοκρατωρίας φρόντιζαν ο αυτικράτωρας να ανέρχεται στο Πάνθεον. Όλοι οι υπήκοοι, πολίτες και μή, μπορούσαν να επιλέξουν όποιο θεό ήθελαν να λατρεύουν. Ήσαν όμως υποχρεωμένοι μια φορά τον χρόνο, να κάνουν θυσία στον αυτοκράτωρα, ως θεό. Αυτή η φαινομενικά παιδαριώδης και πέραν της λογικής επιλογή, δεν είχε βασικά στόχο το τσάκισμα της θρησκευτικής αξιοπρέπειας με την άνωθεν επιβολή συγκεκριμένης διοικητικής προσαρμογής στα όσια και τα ιερά του κάθε υπηκόου. Σε εκείνη τη φάση συνειδησιακής ανάπτυξης βρισκόντουσαν οι συγκεκριμένες κοινωνίες αρκετά κοντά στο στάδιο πρωτόγονης εξέλιξης, που έχει προηγηθεί της βαρβαρότητας. Τα χαράγματα εκείνου του σταδίου ήταν ακόμη νωπά στο ασυνείδητο. Αυτά τα χαράγματα αξιοποίησαν οι εξουσιαστές τεχνολόγοι. Είναι νομίζω σημαντικό να κατανοηθή ότι η απόκτηση τεχνογνωσίας δεν αποσκοπεί μόνο στην καθυπόταξη της φύσης, αλλά και του ανθρώπου, από όσους βεβαίως διακατέχονται από εξουσιαστικά σύνδρομα. Χαρακτηριστικό είναι το αρχαίο ρητό: "ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΧΩΡΙΖΟΜΕΝΗ ΑΡΕΤΗΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ".
Η θεοποίηση του Ρωμαίου αυτοκράτωρος σχετιζόταν με την νωπή ακόμη στο ασυνείδητο "φυσική" ή "βλαστική λατρεία" (Vegetations Cult). Στην ουσία πρόκειται για τη λατρεία της Φύσεως, με το συμβολισμό της Λευκής Θεάς και του ήρωος Υιού της. Πρίν διδάξει ο Προμηθεύς την καλλιέργεια στους ανθρώπους, κάνοντάς τους ανεξάρτητους απέναντι στην αυτοφυή βλαστικότητά της, ήσαν αυτοί έρμαιοι αυτής της βλαστικότητας. Ως απλοί συλλέκτες καρπών αισθανόντουσαν υποχρεωμένοι να την εξευμενήσουν για να καρποφορήση. Φορέας της βλαστικής δυνάμεως της φύσεως, αυτού που έχουν εντοπίσει οι θρησκειολόγοι ως "μάνα", ήταν ο Υιός τής Θεάς, ο Ήρως και Βασιλεύς. Αυτός είχε ετήσια θητεία και έπρεπε στο τέλος του έτους να θυσιαστή, ώστε το αίμα του να γονιμοποιήση τη βλαστική δύναμη της γης. Ο Βασιλεύς, με τη θεία προέλευσή του και τη θυσία του, γινόταν στην συνείδηση της κοινωνίας ευεργέτης και άξιος θείας ευγνωμοσύνης, ως αυτός που εξασφάλιζε την διατροφή της, αποτρέποντας τη λιμοκτωνία. Στό πρόσωπο του Βασιλέως καταβάλετο το τέλος της τελετουργίας, όρος που έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα.
Η ελληνική μυθολογία περιγράφει γλαφυρότατα τη μετάβαση στην επιβολή του προμηθεϊκού πνεύματος. Η εξέλιξη της καλλιέργειας οδηγεί σε ένα πιό σύνθετο καταμερισμό της εργασίας. Το νομαδικό τρόπο κοινωνικής οργάνωσης, που συνεπάγεται έντονη μετακίνηση, ακολουθεί η αστικοποίηση, ο πολιτισμός. Η εξέλιξη της καλλιέργειας και η άνοδο της παραγωγικότητας απελευθερώνουν χέρια, που διοχετεύονται σε άλλες ασχολίες. Δημιουργούνται βαθμηδόν οι τεχνες και οι επιστήμες, αλλά και το κράτος. Όχι μόνο ως καλύτερη και αποδοτικότερη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας απότι η Πατριά, αλλά και ως μηχανισμός εξουσίας. Το τίμημα του ξεπεράσματος της πρωτόγονης συγκομιδής της τροφής και των ανθρωποθυσιών των Ηρώων προς εξιλασμό της φύσεως, ήταν η δημιουργία παραγωγικού αποτελέσματος, που άφηνε πλέον περιθόρια εκμετάλευσης. Η επιβολή σχέσεων καταναγκασμού αποτέλεσε καθεστώς. Ήρωας δεν ήταν πλέον αυτός που θυσιαζόταν για να καρπίση η γή, αλλά αυτός που έβαζε τέρμα στις ανθρωποθυσίες. Το παλαιό καθεστώς θα αναθεματιστή: Ο Ηρακλής θα θανατώση τη Λερναία Ύδρα. Η λατρεία του Λυκείου Διός που έτρωγε ανθρώπινο κρέας στη λίμνη Λέρνη θα καταργηθή. Οι τυχεροί, που παλιότερα σφαζόντουσαν με το χαμόγελο στα χείλη, στο εξής θα κρατάνε τη σκαπάνη και θα δουλεύουν για να καλοπερνάναι άλλοι. Είτε το θέλουμε όμως είτε όχι, αυτό είναι σημαντική πρόοδος. Ο πολιτισμός αποτελεί μεγάλη κατάκτηση για ολόκληρη την κοινωνία. Βλέποντας τα πράγματα από μια χρονική απόσταση, θα πρέπη ίσως να αποστασιοποιηθούμε λιγάκι και να αποδεχθούμε μια αλήθεια: Ο Ηρακλής δεν σκότωσε την Λερναία Ύδρα. Απλά από λειτουργικής πλευράς τη διαδέχθηκε. Αυτό δεν μειώνει τον ηρωϊκότατο αγώνα του. Ακόμη και την Ρωμαϊκή περίοδο οι ανθρωποθυσίες εφήβων προς τιμή του Κρόνου γινόντουσαν ανοιχτά στην Καρχηδόνα. Ο Ελληνισμός έκανε μεγάλο αγώνα για την κατάργηση των τεράτων. Τον τιτάνιο αγώνα τον έκαναν όμως οι Τιτάνες. Δεν παράδωσαν - ίσως να μην παραδίδουν ακόμη - τα όπλα. Η μετάβαση από τις χθόνιες, τις θεότητες της γης, στις ουράνιες θεότητες στάθηκε μια Γιγαντομαχία - Τα ανάγλυφα του ναού της Περγάμου βρίσκονται δίπλα μας στο Βερολίνο (μας ακολουθούν ή τα ακολουθούμε άραγε ως ξεριζωμένοι Ίωνες;). Αυτή η λειτουργική διαδοχή, έστω και άν λαμβάνει χώρα με πολύ βίαιο τρόπο, καταγράφεται στην ελληνική μυθολογία με την μετεξέλιξη μιας σειράς χθόνιων θεοτήτων σε ουράνιες. Αυτή η μετεξέλιξη είναι νομίζω πολύ σημαντική. Δεν καταγράφει κύρια την αντίστασή τους, να υποταχθούν στο καινούριο με τη διαδικασία της κατάργησης. Απηχεί περισσότερο την απόδοση τιμής του ασυνείδητου προς σύμβολα τα οποία υπήρξαν κάποτε λειτουργικά. Έτσι κρίνεται η μετεξέλιξη τους προτιμότερη από την καταβεράθρωσή τους. Γιατί ο Ήρωας και πριν και μετά θυσιαζότανε. Ίσως με διαφορετικό τρόπο. Η Ελληνική Ψυχή γνωρίζει ότι ο Ήρωας ήταν, είναι και θα είναι μια τραγική μορφή. Σ΄αυτήν όμως θα οφείλη πάντοτε η ανθρωπότητα την Ευεργεσία της. Γι΄αυτό και τρέφει πάντοτε απέναντί της, όχι μόνο αισθήματα θαυμασμού και ευγνωμοσύνης, αλλά της αποδίδει μόνιμα την ιδιότητα του ΙΕΡΟΥ. Οι ήρωες διαχέουν ανεξίτηλα την Ψυχή του Έλληνα. Όπως το υπαγόρευσε χαρακτηριστικά ο Γέρος του Μωριά στον Τερτσέτη: "Όπου περάσει τ΄άροτρο ξεθάβει τα κόκκαλα των πατεράδων μας".
Αυτή την βαθιά και ανεξίτηλη αγάπη του έλληνα να αγαπήση και να ταυτιστή με τον ήρωά του, εκμεταλλεύονται οι τεχνικοί της εξουσίας, οι σκιές, όταν εποάζουν και πλασάρουν τους αρχηγικούς ηγετίσκους. Όλοι οι ηγετίσκοι των τελευταίων δεκαετιών στάθηκαν ανεπανόρθωτα μινόρες. Όμως οι οπαδοί τους, μεγάλα τμήματα του λαού, τους απόδοσαν και εξακολουθούν να τους αποδίδουν μεγάλη εκτίμηση και θαυμασμό, είτε πρόκειται για τον Καραμανλή το γέρο, είτε για τους Παπαντρέου - πάπο και πατέρα - είτε για τον Παπαδόπουλο.
Οι σκιές, εφαρμόζοντας την αρχή της Φροϋδικής ψυχανάλυσης, που λέει ότι όταν δεν μπορεί να ικανοποιηθή μια ζωτική ανάγκη, το υποκείμενο θα προβή σε αναζήτηση υποκατάστατου, προνοούν μόνιμα να κατασκευάζουν τα ενεργούμενά τους, που με ηχηρές διακυρήξεις θα το παρασύρουν στην ονείρωξη. Ένας λαός, που το πεπρωμένο του τον καλεί μόνιμα να μεγαλουργήση, θα σταθή ο "πάντα ευκολόπιστος και πάντα προδομένος". Αυτό βέβαια δημιουργεί και μιά μόνιμα επικίνδυνη κατάσταση για τις σκιές. Τι θα γίνη στην περίπτωση που δεν λειτουργήση το κουκλοθέατρο; Έτσι φροντίζουν κάποια παιδιά από μικρή ηληκία να μπούν στο νανούρισμα του "επίλεκτου της ιστορίας". Μετά το θάνατό τους κάποια ιδρύματα που φέρουν το όνομά τους θα φροντίσουν να επαναλαμβάνεται το παραμύθι. Ποτέ όμως δεν θα αναλάβουν πραγματική εξουσία. Μόνιμοι διεκπαιρεωτές, θα κουβαλούν ένα μπαλάκι που σώνει και καλά θα καμώνονται ότι είναι η εξουσία. Θά αναπτύξουν ένα έντονο εγωκεντρισμό και μια επιθετικότητα απέναντι σε όποιον τολμήσει να ακουμπίση το μπαλάκι...
Το καλύτερο είναι το όνομά τους να παραπέμπη σε κάποιον προηγούμενο σέντερ φόρ. Αυτή η αρχή πέτυχε διάνα στην περίπτωση του Αντρέα. Λες και ο γονότυπος να ενισχύεται με κάθε γόνο...Ο "γέρος της δημοκρατίας" έφερε στη ζωή τον μεσία του "σοσιαλισμού". Αυτή η λυπηρή αλυσσίδα δημιουργεί με το χρόνο δράματα, γιατί η εξέλιξη είναι η αντίθετη. Τόσο ο Κώστας Καραμανλής ο νεώτερος, όσο και ο Γιώργος Παπανδρέου ο νεώτερος είναι νομίζω πολύ καλοί άνθρωποι. Άνθρωποι με τους οποίους θα μπορούσα να γίνω εγκάρδιος φίλος, αν δεν είχαν μπει στην πολιτική. Ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος μοιάζουν να είναι στο ελάχλιστο ικανοποιημένοι με το ρόλο που τους έδοσε η ζωή. Καλούνται να προκαλούν ο ένας τον άλλον μόνιμα, ενώ είναι προφανής η αμοιβαία τους συμπάθεια, όσο κιάν προσπαθούν να την καλύψουν. Γνωρίζουν ότι είναι και οι δύο φτειαγμένοι από το ίδιο μειλίχιο υλικό καλωσύνης, ότι και οι δύο αγαπούν τους καλούς ανθρώπους και αισθάνονται μια εσωτερική χαρά, μια ηρεμία όταν βρίσκονται μαζί τους. Το πραγματικό όνειρο του Κώστα είναι να συναντηθούνε με το Γιώργο στο σουβλατζίδικο της γειτωνιάς, να πιούνε μπύρες και να ρίξουνε πέντε γύρους με τη Μπέλου στο τζούγκ μπόξ. Ο Γιώργος θα έπερνε αυτό το βαρυκίνητο φιλαράκι μαζί του στα σπορ, θα του έδειχνε κόλπα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Γνωρίζουν και οι δύο ότι είναι αδελφές ψυχές. Και από την κοινή τους κατάληξη. Ξέρουν ότι η σκιές τους επέλεξαν για να τους φορτώσουν το σμπαράλιασμα του δικοματισμού σε γκρουπούσκουλα. Ακριβώς επειδή έλαχε να είναι καλά παιδιά, επειδή δεν μπορούν να παίξουν το λιοντάρι που βρυχάται, επειδή ανέχονται μεν και θρέφουνε το κομματικό χάλι, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να το κάνουνε τσοκαρία.
Η σηματοδότηση του γενικότερτου πολιτικού στίγματος προσαρμόζεται στην ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε πρωθυπουργού. Κάθε άλλη επιλογή δεν θα μπορούσε να λειτουργήση πειστικά. Ο φυσικότερος και συνήθης τρόπος είναι να του δίνεται κάποια επιχειρησιακή πρωτοβουλία στο επίπεδο των διακυρήξεων. Η τρέχουσα πολιτική εξάλλου βρίσκεται στη διαχειρησιακή αρμοδιότητα των υπουργείων. Κάποια, όπως το εξωτερικών και οικονομίας, επιτελούν ζωτικό ρόλο. Η επάνδρωσή τους με ειδικά επιλεγμένα πρόσωπα μπορεί να προσαρμόζη τα δεδομένα έτσι, ώστε οι γενικές διακυρήξεις να καταλήγουν χωρίς σημασία. Αυτές όμως πρέπει να εξακολουθούν να υπογραμμίζονται από την εξωτερική συμπεριφορά του πρωθυπουργού, με στόχο να καλύπτονται βασικές επικοινωνιακές αναγκαιότητες και να επιτυγχάνεται κάποια νομιμοποίηση των κυβερνητικών επιλογών. Αυτό συντελείται σχετικά αβίαστα από τον πρωθυπουργό, επειδή το εγχείρημα απηχεί την ιδιοσυγκρασία του. Έτσι ο Καραμανλής μιλώντας για πολιτική μεσαίου χώρου, κάθε άλλο παρά πίστευε ότι επιχειρούσε να εξαπατήση. Στην ουσία έκφραζε κάποιους ευσεβείς πόθους του, πιστεύοντας ενδόμυχα ότι αν είχε αναλάβει το ρόλο του κάποιο στραβόξυλο σίγουρα τα πράγματα θα έπαιρναν χειρότερη πορεία. Εκεί ίσως να ονειρεύτηκε και κάποιο πεδίο προσωπικής προσφοράς του. Αυτή την προαίρεσή του τεκμηριώνει και η συνολική του εκφορά. Πάντοτε ακολούθησε χαμηλούς τόνους, αποφεύγοντας την εμπάθεια και τους διαπληκτισμούς. Πάντοτε στάθηκε ευγενής, με αποτέλεσμα η αυστηρά προσωπική του συμπεριφορά να αναβιβάζη τα πολιτικά ήθη. Αυτό δεν του το αναγνώρησε κανένας από τους αντιπάλους του, καταγράφοντας έτσι, ότι το τελευταίο ζητούμενο σήμερα είναι η ευγένεια και τα ήρεμα ήθη, κατάσταση που αποκαλύπτει την ετοιμότητα αγριότητας που ενδυμεί στο δημόσιο βίο. Αυτή η ρήξη στη σφαίρα του φέρεσθαι, αλλά και η μεγάλη σχιζοφρένεια μεταξύ αυτού που φέρει στο βάθος της ψυχής του αυτός ο άνθρωπος και αυτό που καλείται να διεκπαιρεώση πολιτικά, τον οδήγησε σε ένα όλο και μεγαλύτερο κλείσιμο στο στενό περβάλλον του. Η συστηματική αποφυγή των χώρων της πολιτικής αντιπαράθεσης, καταδεικνύει μια τάση εκφυγής από αυτό που αποτελεί το εν τέλει σκηνικό της ζωής του. Αυτά οι σκιές δεν τα συγχωρούν και ξέρουν να τα αξιοποιούν κατάλληλα προς όφελος της μανίας τους. Οι όροι του παιχνιδιού έχουν στηθεί έτσι εν τέλει, που όποια και αν είναι η επιλογή του κάθε επιβλεπόμενου, κερδισμένοι να είναι μόνο αυτοί.
Οι κινητοποιήσεις που κλιμακώθηκαν ενάντια στην εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης πήραν μεγάλες διαστάσεις για να σταθή δυνατόν να ελεγχθούν από τη μειλίχια πολιτική του "μεσαίου" χώρου. Η εφαρμογή μιας σκληρής κατασταλτικής διαδικασίας είχε καταστεί αναπόφευγη. Αυτό βεβαίως οδηγούσε τα πράγματα σε πολύ δισάρεστες και επικίνδυνες περιοχές γκρεμίζοντας το καραμανλικό όραμα. Νομίζω ότι το όραμα του Καραμανλή ήταν να θάψη "το φάντασμα της παλιάς δεξιάς". Αυτό, του ρόπαλου των ΜΑΤ, που τόσο είχε θρέψει ο θείος του. Έτσι ίσως πίστευε ότι θα αποκαθιστούσε και ένα βαθύ οικογενειακο τραύμα: Αυτό της αυταρχικής αντιλαϊκής βίας, που υποβιβάζει το λαό σε ζώο. Τα πρώτα χρόνια της δικής του διακυβέρνησης έμοιαζαν να δείχνουν ότι το όραμα αυτό δε είναι άπιαστο. Ίσως να πίστεψε ότι οι όποιες κακώσεις που μπορεί να υφίσταται, αξίζουν μόνο και μόνο για να να πραγματοποιηθή αυτό το Όραμα. Έτσι θα μπορούσε να αποδειχθή στην πράξη, ότι δεν πρέπει να αναθεματίζονται κάποιοι χώροι, ότι όλα ξεκινούν από τους ανθρώπους, ότι η καλή θέληση επαρκεί για να αλλάξουν πολλά πράγματα. Είχε παραδεί όμως μια στοιχειώδη πραγματικότητα: Τα φασσόλια που του έριχναν οι σκιές μέσα στη φασσολάδα, κάθε φορά που μαγείρευε. Ξαφνικά κατάλαβε ότι το καπέλλο του μάγειρα που του είχε δωρίσει εκείνος ο καλός κύριος, δεν ήταν παρά ένα τούνελλ που οδηγούσε σε μια πολύ οδυνηρή δύνη. Τώρα πλέον μόνο ένα τον ενδιέφερε ουσιαστικά. Πώς θα ξέμπλεκε και ποιό θα μπορούσε να είναι το μικρότερο δυνατό κόστος. Με την πρώτη αχτίδα του ηλίου γέλαγε. Μόλις νύχτωνε έτρεχε στο τζούγκ μποξ και έβαζε Γαβαλά: "Ότι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο..."
Αυτός είναι φοβερά ζωτικός τομέας για ένα συντηρητικό κόμμα. Η νοοτροπία του συντηρητικού χώρου προέχει πάντοτε και παντού της ιδεολογίας. Αυτή προχωράει σε μεγαλύτερο βάθος απ΄ότι οι αντιλήψεις, αποτελεί στοιχείο της ψυχοσύνθεσης. Αυτή η νοοτροπία έχει χαρακτηριστεί διεθνώς ως "low and order". Η εμμονή στην τάξη και τον καθωσπρεπισμό, είναι ιδιαίτερα χαρακτηρακτηριστική για τους λεγόμενους νοικοκυραίους. Το συντηρητικό άτομο παρορμείται πρωταρχικά από την αναγκαιότητα της τάξεως στην ψυχοσύνθεσή του, η οποία προέχει της ιδεολογίας και των πολιτικών επιλογών του. Από την ίδια τη θεώρηση που έχει για τη ζωή ο "νοικοκυραίος", ακολουθώντας τη δική του συνέπεια στις δραστηριότητες που αναπτύσσει, θεωρεί - ως γενικός οπαδός της τάξεως - ότι έχει βάλει σε τάξη τη ζωή του και ότι έχει βασικά τακτοποιήσει τις υποθέσεις του και τις εκκρεμότητες που τον αφορούν. Έτσι αυτά τα θεωρεί σύνολο κεκτημένων, που με το γενικότερο συντηρητισμό που τον διέπει, προσπαθεί να τα διατηρήση, κατά το δυνατόν αμετάβλητα. Αυτή η νοοτροπία, αναγόμενη σε ιδεολογία και πολιτική επιλογή, προσβλέπει στους κατά παράδοση συντηρητικούς οργανισμούς και και κόμματα.
Η ζωή όμως δεν είναι στατική. Πρόκειται για μόνιμα δυναμική ισορροπία, που παρουσιάζει ολοένα νέες προκλήσεις, που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Τα μονίμως εξελισσόμενα δεδομένα απαιτούν ευελιξία, προσαρμοστικότητα, εξεύρεση και εφαρμογή ανταπαντήσεων από αυτούς που είναι πραγματικά ζωντανοί. Κάποιος Ινδός Διδάσκαλος είπε χαρακτηριστικά ότι η ζωή δεν είναι κανάλι, αλλά ποτάμι. Ο συντηρητισμός είναι η συνθηκολόγηση μπροστά στις προκλήσεις των νέων δεδομένων. Στην ουσία αποτελεί μία πορεία έξω από τη ροή των γεγονότων, γι΄αυτό και έχει θεωρηθεί από τους αντιπάλους του τροχοπέδη της ιστορίας. Όταν κάποιος συντηρητικός μιλάει για αναπροσαρμογές και μεταρρυθμίσεις, μπορεί να εννοεί μόνο ένα πράγμα: πισωγύρισμα.
Είναι λοιπόν φανερό, ότι αυτό που εν τέλει επιδιώκει ο συντηρητισμός δεν είναι η διατήρηση της τάξεως, αλλά της καθεστηκυίας τάξεως, του STATUS QUO. Η έννοια της τάξεως έχει για την Ελληνική Σκέψη απροσμέτρητο βάθος. Οι Έλληνες διαλέγονται με τέτοιας βαρύτητας έννοιες φιλοσοφικά. Τάξις είναι για τον Πατέρα της Φιλοσοφίας Πυθαγόρα η Ουράνια Αρμονία των Σφαιρών. Έννοια συμπατιντική με καθολικές συνέπειες. Αποτελεί τη βάση του σύνολου δυναμισμού. Η παροιμιώδης ρήση του Ηρακλείτου "τα πάντα ρεί" διαπερνά ως κόκκινη κλωστή τη φιλοσοφία. Ο Πλάτων θα καθορίσει από την αρχή στο απαράμιλης σοφίας οντολογικό του έργο "Τίμαιος", ότι το Θείον διέπει τη σφαίρα του είναι, ενώ η δημιουργία υπόκειται στη σφαίρα του γίγνεσθαι. Για τον Πλωτίνο η κίνηση είναι η θεμελιώδης ιδιότητα των όντων, για τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή αυτή η κίνηση είναι που διέπει την πανταχού ενδημούσα έφεση προς τη Σωτηρία.
Η θεώρηση του συντηρητισμού για την τάξη είναι επιφανειακή, σχηματική και πλασματική. Επικεντρώνεται στις προφάσεις και όχι στην ουσία. Δεν πρόκειται για τάξη αλλά για επίφαση τάξεως. Από τον πρόπερασμένο αιώνα ασκείται ποικιλότροπη κριτική στην αστική ηθική, ότι αυτή είναι διπρόσωπη και χωρίς πραγματικό περιεχόμενο. Η κριτηκή αυτή δεν ασκήθηκε από αριστερούς, διότι η έννοια του ήθους δεν χωράει στην ταξική θεώρηση του γίγνεσθαι. Η κοινωνιολογία, η ψυχολογία, το θέατρο, η λογοτεχνία, οι εικαστικές τέχνες έβαλαν βαθύ νυστέρι στη φιλαρέσκεια της αστικής ηθικής. Διεργασίες που, ενώ δεν είναι άμεσα πολιτικές, είναι σε θέση να προάγουν έντονα τα δεδομένα και τις αντιλήψεις της ζωής μας.
Η λενινιστική θεώρηση χλευάζοντας την αστική αντίληψη περί τάξεως, θα δημιουργήση ένα δικό της φετιχιστικό αντίποδα, το ίδιο σχηματικό και τσιμεντοποιημένο, δημιουργώντας στην ουσία ένα νέο συντηρητισμό με επαναστατικοφανή επίφαση: "Η καλύτερη τάξη είναι η αταξία της επανάστασης" διακήρυξε ο Λένιν, ναρκοθετώντας έτσι την ψυχοσύνθεση του συντηρητικού ανθρωπάκου, οχυρώνοντάς τον περισσότερο μέσα στα σύνδρομά του και συμβάλλοντας στο να οδηγηθούν οι κοινωνίες σε διελκινστίνδες μοιραίας αυτοανάλωσης.
Ειδικά στην Ελλάδα η επίφαση περί τάξεως του συντηρητικού χώρου είχε έντονη εθνική αναφορά. Αυτή η πρακτική αποτέλεσε απάντηση στην διεθνιστική προπαγάνδα της αριστεράς. Εδώ πρέπει να τονιστή ότι αυτή ήταν εν μέρει σωστή και εν μέρει λάθος. Η βασική αναφορά στην αναγκαιότητα συντονισμού των προοδευτικών δυνάμεων διεθνώς ήταν σωστή. Οι λαοί δεν έχουν να χωρήσουν τίποτε μεταξύ τους. Δεν μπορούν να εποφθαλμιούν ξένες περιοχές, ούτε να ποθούν την υποδούλωση ή εξάρτησή τους. Αυτοί στηρίζονται στην εργασία τους και ζουν από την προκοπή τους και όχι από τη νομή λείας, που αποκτήθηκε παράνομα και με βία. Η πρακτική συγκεκριμενοποίηση όμως αυτής της επιλογής ήταν πλήρως λαθεμένη και έδωσε μοιραία τροφή στις σκοτεινές προθέσεις του συντηρητισμού. Κάτω από διεθνισμό εννοούσε η αριστερά την πρόσδεση της Ελλάδας στην πολιτική της Ρωσίας, μόνο επειδή αυτή κράδαινε κόκκινες σημαίες, χωρίς να επιχειρήση ποτέ μια γόνιμη καθεστωτική της ανάλυση. Έτσι αυτή η εξαρτησιακή νοοτροπία έθρεψε την ξενοδουλεία του συντηρητισμού αντί να την αντιπαλέψη. Με αποτέλασμα να βγαίνουν τα ανθρωπάρια "Yes Men" του "στρατηγέ μου ιδού ο στρατός σας" και να εμπορεύονται εθνικοφροσύνη. Την επίφαση όμως, την όπως - όπως διάσωση των προσχημάτων της συντηρητικής τάξεως την εξασφάλησε η αριστερά με τις λαθεμένες επιλογές της. Η συζήτηση των δύο στρατοπαίδων πάνω στα ζητήματα εθνικών επιλογών ήταν κατά βάση διάλογος κουφών. Αυτό όμως βοήθησε τους συντηρητικούς να διατηρήσουν έστω και με ρωγμές το ψευδεπίγραφο γόητρό τους, συχνά με το επιχείρημα "το μη χείρον βέλτιστον".
Τώρα όμως ήλθε μια κυβέρνηση να επιβάλη στα παιδιά της τρυφερότατης ηλικίας των δώδεκα ετών ένα σχολικό βιβλίο, που αποδομεί χοντροκομένα την ιστορία του τόπου, με το πρόσχημα της αποκατάστασης μοντέρνου πνεύματος ανεκτικότητας. Αυτό το βιβλίο χρηματοδοτεί μεταξύ άλλων περιώνυμων και ο μεγάλος ναρκέμπορας. Μετά την επιτυχή σύνταξη και διαφωτιστική εξτρατεία των δυνάμεων που αποτελούν εθνικά και κοινωνικά αντισώματα, θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι απέμεινε από την επίφαση αυτών που φοράνε τις γαλάζιες γραβάτες;
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
Η Κυβέρνηση της ΝΔ. αυτοκαθορίστηκε σαν κυβέρνηση του λεγόμενου μεσαίου χώρου. Σ΄αυτόν τον αυτοκαθορισμό δεν νομίζω ότι πρέπει να δούμε αποκλειστικά ελατήρια στιγνής πολιτικής σκοπιμότητας. Ένα σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό του γενικότερου πολιτικού στίγματος παίζει η προσωπικότητα του εκάστοτε πολιτικού αρχηγού.
Στην Ελλάδα η πολιτική είχε μεταπολεμικά πάντοτε αρχηγικό χαρακτήρα. Αυτοί που μελέτησαν την ιδιοσυγκρασία του λαού, οι πραγματικοί "τεχνικοί της εξουσίας" έκριναν ότι η συσπείρωσή του μπορεί να επιτευχθή πιό εύστοχα με άξωνες αναφοράς κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα, σε συνδιασμό με μια απλή συνθηματολογία. Σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο δεν εφαρμόζεται τόσο έντονα και μόνιμα αυτή η πρακτική. Οι ωσάνω "τεχνικοί" γνωρίζουν ότι από τη στιγμή που επιβληθεί σε ένα μεγάλο τμήμα του κοινωνικού σώματος η φυσιογνωμία του ηγέτη, αυτός εξασκεί στους οπαδούς μια μαγική έλξη. Οι "τεχνικοί" της Ρωμαϊκής αυτοκρατωρίας φρόντιζαν ο αυτικράτωρας να ανέρχεται στο Πάνθεον. Όλοι οι υπήκοοι, πολίτες και μή, μπορούσαν να επιλέξουν όποιο θεό ήθελαν να λατρεύουν. Ήσαν όμως υποχρεωμένοι μια φορά τον χρόνο, να κάνουν θυσία στον αυτοκράτωρα, ως θεό. Αυτή η φαινομενικά παιδαριώδης και πέραν της λογικής επιλογή, δεν είχε βασικά στόχο το τσάκισμα της θρησκευτικής αξιοπρέπειας με την άνωθεν επιβολή συγκεκριμένης διοικητικής προσαρμογής στα όσια και τα ιερά του κάθε υπηκόου. Σε εκείνη τη φάση συνειδησιακής ανάπτυξης βρισκόντουσαν οι συγκεκριμένες κοινωνίες αρκετά κοντά στο στάδιο πρωτόγονης εξέλιξης, που έχει προηγηθεί της βαρβαρότητας. Τα χαράγματα εκείνου του σταδίου ήταν ακόμη νωπά στο ασυνείδητο. Αυτά τα χαράγματα αξιοποίησαν οι εξουσιαστές τεχνολόγοι. Είναι νομίζω σημαντικό να κατανοηθή ότι η απόκτηση τεχνογνωσίας δεν αποσκοπεί μόνο στην καθυπόταξη της φύσης, αλλά και του ανθρώπου, από όσους βεβαίως διακατέχονται από εξουσιαστικά σύνδρομα. Χαρακτηριστικό είναι το αρχαίο ρητό: "ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΧΩΡΙΖΟΜΕΝΗ ΑΡΕΤΗΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ".
Η θεοποίηση του Ρωμαίου αυτοκράτωρος σχετιζόταν με την νωπή ακόμη στο ασυνείδητο "φυσική" ή "βλαστική λατρεία" (Vegetations Cult). Στην ουσία πρόκειται για τη λατρεία της Φύσεως, με το συμβολισμό της Λευκής Θεάς και του ήρωος Υιού της. Πρίν διδάξει ο Προμηθεύς την καλλιέργεια στους ανθρώπους, κάνοντάς τους ανεξάρτητους απέναντι στην αυτοφυή βλαστικότητά της, ήσαν αυτοί έρμαιοι αυτής της βλαστικότητας. Ως απλοί συλλέκτες καρπών αισθανόντουσαν υποχρεωμένοι να την εξευμενήσουν για να καρποφορήση. Φορέας της βλαστικής δυνάμεως της φύσεως, αυτού που έχουν εντοπίσει οι θρησκειολόγοι ως "μάνα", ήταν ο Υιός τής Θεάς, ο Ήρως και Βασιλεύς. Αυτός είχε ετήσια θητεία και έπρεπε στο τέλος του έτους να θυσιαστή, ώστε το αίμα του να γονιμοποιήση τη βλαστική δύναμη της γης. Ο Βασιλεύς, με τη θεία προέλευσή του και τη θυσία του, γινόταν στην συνείδηση της κοινωνίας ευεργέτης και άξιος θείας ευγνωμοσύνης, ως αυτός που εξασφάλιζε την διατροφή της, αποτρέποντας τη λιμοκτωνία. Στό πρόσωπο του Βασιλέως καταβάλετο το τέλος της τελετουργίας, όρος που έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα.
Η ελληνική μυθολογία περιγράφει γλαφυρότατα τη μετάβαση στην επιβολή του προμηθεϊκού πνεύματος. Η εξέλιξη της καλλιέργειας οδηγεί σε ένα πιό σύνθετο καταμερισμό της εργασίας. Το νομαδικό τρόπο κοινωνικής οργάνωσης, που συνεπάγεται έντονη μετακίνηση, ακολουθεί η αστικοποίηση, ο πολιτισμός. Η εξέλιξη της καλλιέργειας και η άνοδο της παραγωγικότητας απελευθερώνουν χέρια, που διοχετεύονται σε άλλες ασχολίες. Δημιουργούνται βαθμηδόν οι τεχνες και οι επιστήμες, αλλά και το κράτος. Όχι μόνο ως καλύτερη και αποδοτικότερη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας απότι η Πατριά, αλλά και ως μηχανισμός εξουσίας. Το τίμημα του ξεπεράσματος της πρωτόγονης συγκομιδής της τροφής και των ανθρωποθυσιών των Ηρώων προς εξιλασμό της φύσεως, ήταν η δημιουργία παραγωγικού αποτελέσματος, που άφηνε πλέον περιθόρια εκμετάλευσης. Η επιβολή σχέσεων καταναγκασμού αποτέλεσε καθεστώς. Ήρωας δεν ήταν πλέον αυτός που θυσιαζόταν για να καρπίση η γή, αλλά αυτός που έβαζε τέρμα στις ανθρωποθυσίες. Το παλαιό καθεστώς θα αναθεματιστή: Ο Ηρακλής θα θανατώση τη Λερναία Ύδρα. Η λατρεία του Λυκείου Διός που έτρωγε ανθρώπινο κρέας στη λίμνη Λέρνη θα καταργηθή. Οι τυχεροί, που παλιότερα σφαζόντουσαν με το χαμόγελο στα χείλη, στο εξής θα κρατάνε τη σκαπάνη και θα δουλεύουν για να καλοπερνάναι άλλοι. Είτε το θέλουμε όμως είτε όχι, αυτό είναι σημαντική πρόοδος. Ο πολιτισμός αποτελεί μεγάλη κατάκτηση για ολόκληρη την κοινωνία. Βλέποντας τα πράγματα από μια χρονική απόσταση, θα πρέπη ίσως να αποστασιοποιηθούμε λιγάκι και να αποδεχθούμε μια αλήθεια: Ο Ηρακλής δεν σκότωσε την Λερναία Ύδρα. Απλά από λειτουργικής πλευράς τη διαδέχθηκε. Αυτό δεν μειώνει τον ηρωϊκότατο αγώνα του. Ακόμη και την Ρωμαϊκή περίοδο οι ανθρωποθυσίες εφήβων προς τιμή του Κρόνου γινόντουσαν ανοιχτά στην Καρχηδόνα. Ο Ελληνισμός έκανε μεγάλο αγώνα για την κατάργηση των τεράτων. Τον τιτάνιο αγώνα τον έκαναν όμως οι Τιτάνες. Δεν παράδωσαν - ίσως να μην παραδίδουν ακόμη - τα όπλα. Η μετάβαση από τις χθόνιες, τις θεότητες της γης, στις ουράνιες θεότητες στάθηκε μια Γιγαντομαχία - Τα ανάγλυφα του ναού της Περγάμου βρίσκονται δίπλα μας στο Βερολίνο (μας ακολουθούν ή τα ακολουθούμε άραγε ως ξεριζωμένοι Ίωνες;). Αυτή η λειτουργική διαδοχή, έστω και άν λαμβάνει χώρα με πολύ βίαιο τρόπο, καταγράφεται στην ελληνική μυθολογία με την μετεξέλιξη μιας σειράς χθόνιων θεοτήτων σε ουράνιες. Αυτή η μετεξέλιξη είναι νομίζω πολύ σημαντική. Δεν καταγράφει κύρια την αντίστασή τους, να υποταχθούν στο καινούριο με τη διαδικασία της κατάργησης. Απηχεί περισσότερο την απόδοση τιμής του ασυνείδητου προς σύμβολα τα οποία υπήρξαν κάποτε λειτουργικά. Έτσι κρίνεται η μετεξέλιξη τους προτιμότερη από την καταβεράθρωσή τους. Γιατί ο Ήρωας και πριν και μετά θυσιαζότανε. Ίσως με διαφορετικό τρόπο. Η Ελληνική Ψυχή γνωρίζει ότι ο Ήρωας ήταν, είναι και θα είναι μια τραγική μορφή. Σ΄αυτήν όμως θα οφείλη πάντοτε η ανθρωπότητα την Ευεργεσία της. Γι΄αυτό και τρέφει πάντοτε απέναντί της, όχι μόνο αισθήματα θαυμασμού και ευγνωμοσύνης, αλλά της αποδίδει μόνιμα την ιδιότητα του ΙΕΡΟΥ. Οι ήρωες διαχέουν ανεξίτηλα την Ψυχή του Έλληνα. Όπως το υπαγόρευσε χαρακτηριστικά ο Γέρος του Μωριά στον Τερτσέτη: "Όπου περάσει τ΄άροτρο ξεθάβει τα κόκκαλα των πατεράδων μας".
Αυτή την βαθιά και ανεξίτηλη αγάπη του έλληνα να αγαπήση και να ταυτιστή με τον ήρωά του, εκμεταλλεύονται οι τεχνικοί της εξουσίας, οι σκιές, όταν εποάζουν και πλασάρουν τους αρχηγικούς ηγετίσκους. Όλοι οι ηγετίσκοι των τελευταίων δεκαετιών στάθηκαν ανεπανόρθωτα μινόρες. Όμως οι οπαδοί τους, μεγάλα τμήματα του λαού, τους απόδοσαν και εξακολουθούν να τους αποδίδουν μεγάλη εκτίμηση και θαυμασμό, είτε πρόκειται για τον Καραμανλή το γέρο, είτε για τους Παπαντρέου - πάπο και πατέρα - είτε για τον Παπαδόπουλο.
Οι σκιές, εφαρμόζοντας την αρχή της Φροϋδικής ψυχανάλυσης, που λέει ότι όταν δεν μπορεί να ικανοποιηθή μια ζωτική ανάγκη, το υποκείμενο θα προβή σε αναζήτηση υποκατάστατου, προνοούν μόνιμα να κατασκευάζουν τα ενεργούμενά τους, που με ηχηρές διακυρήξεις θα το παρασύρουν στην ονείρωξη. Ένας λαός, που το πεπρωμένο του τον καλεί μόνιμα να μεγαλουργήση, θα σταθή ο "πάντα ευκολόπιστος και πάντα προδομένος". Αυτό βέβαια δημιουργεί και μιά μόνιμα επικίνδυνη κατάσταση για τις σκιές. Τι θα γίνη στην περίπτωση που δεν λειτουργήση το κουκλοθέατρο; Έτσι φροντίζουν κάποια παιδιά από μικρή ηληκία να μπούν στο νανούρισμα του "επίλεκτου της ιστορίας". Μετά το θάνατό τους κάποια ιδρύματα που φέρουν το όνομά τους θα φροντίσουν να επαναλαμβάνεται το παραμύθι. Ποτέ όμως δεν θα αναλάβουν πραγματική εξουσία. Μόνιμοι διεκπαιρεωτές, θα κουβαλούν ένα μπαλάκι που σώνει και καλά θα καμώνονται ότι είναι η εξουσία. Θά αναπτύξουν ένα έντονο εγωκεντρισμό και μια επιθετικότητα απέναντι σε όποιον τολμήσει να ακουμπίση το μπαλάκι...
Το καλύτερο είναι το όνομά τους να παραπέμπη σε κάποιον προηγούμενο σέντερ φόρ. Αυτή η αρχή πέτυχε διάνα στην περίπτωση του Αντρέα. Λες και ο γονότυπος να ενισχύεται με κάθε γόνο...Ο "γέρος της δημοκρατίας" έφερε στη ζωή τον μεσία του "σοσιαλισμού". Αυτή η λυπηρή αλυσσίδα δημιουργεί με το χρόνο δράματα, γιατί η εξέλιξη είναι η αντίθετη. Τόσο ο Κώστας Καραμανλής ο νεώτερος, όσο και ο Γιώργος Παπανδρέου ο νεώτερος είναι νομίζω πολύ καλοί άνθρωποι. Άνθρωποι με τους οποίους θα μπορούσα να γίνω εγκάρδιος φίλος, αν δεν είχαν μπει στην πολιτική. Ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος μοιάζουν να είναι στο ελάχλιστο ικανοποιημένοι με το ρόλο που τους έδοσε η ζωή. Καλούνται να προκαλούν ο ένας τον άλλον μόνιμα, ενώ είναι προφανής η αμοιβαία τους συμπάθεια, όσο κιάν προσπαθούν να την καλύψουν. Γνωρίζουν ότι είναι και οι δύο φτειαγμένοι από το ίδιο μειλίχιο υλικό καλωσύνης, ότι και οι δύο αγαπούν τους καλούς ανθρώπους και αισθάνονται μια εσωτερική χαρά, μια ηρεμία όταν βρίσκονται μαζί τους. Το πραγματικό όνειρο του Κώστα είναι να συναντηθούνε με το Γιώργο στο σουβλατζίδικο της γειτωνιάς, να πιούνε μπύρες και να ρίξουνε πέντε γύρους με τη Μπέλου στο τζούγκ μπόξ. Ο Γιώργος θα έπερνε αυτό το βαρυκίνητο φιλαράκι μαζί του στα σπορ, θα του έδειχνε κόλπα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Γνωρίζουν και οι δύο ότι είναι αδελφές ψυχές. Και από την κοινή τους κατάληξη. Ξέρουν ότι η σκιές τους επέλεξαν για να τους φορτώσουν το σμπαράλιασμα του δικοματισμού σε γκρουπούσκουλα. Ακριβώς επειδή έλαχε να είναι καλά παιδιά, επειδή δεν μπορούν να παίξουν το λιοντάρι που βρυχάται, επειδή ανέχονται μεν και θρέφουνε το κομματικό χάλι, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να το κάνουνε τσοκαρία.
Η σηματοδότηση του γενικότερτου πολιτικού στίγματος προσαρμόζεται στην ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε πρωθυπουργού. Κάθε άλλη επιλογή δεν θα μπορούσε να λειτουργήση πειστικά. Ο φυσικότερος και συνήθης τρόπος είναι να του δίνεται κάποια επιχειρησιακή πρωτοβουλία στο επίπεδο των διακυρήξεων. Η τρέχουσα πολιτική εξάλλου βρίσκεται στη διαχειρησιακή αρμοδιότητα των υπουργείων. Κάποια, όπως το εξωτερικών και οικονομίας, επιτελούν ζωτικό ρόλο. Η επάνδρωσή τους με ειδικά επιλεγμένα πρόσωπα μπορεί να προσαρμόζη τα δεδομένα έτσι, ώστε οι γενικές διακυρήξεις να καταλήγουν χωρίς σημασία. Αυτές όμως πρέπει να εξακολουθούν να υπογραμμίζονται από την εξωτερική συμπεριφορά του πρωθυπουργού, με στόχο να καλύπτονται βασικές επικοινωνιακές αναγκαιότητες και να επιτυγχάνεται κάποια νομιμοποίηση των κυβερνητικών επιλογών. Αυτό συντελείται σχετικά αβίαστα από τον πρωθυπουργό, επειδή το εγχείρημα απηχεί την ιδιοσυγκρασία του. Έτσι ο Καραμανλής μιλώντας για πολιτική μεσαίου χώρου, κάθε άλλο παρά πίστευε ότι επιχειρούσε να εξαπατήση. Στην ουσία έκφραζε κάποιους ευσεβείς πόθους του, πιστεύοντας ενδόμυχα ότι αν είχε αναλάβει το ρόλο του κάποιο στραβόξυλο σίγουρα τα πράγματα θα έπαιρναν χειρότερη πορεία. Εκεί ίσως να ονειρεύτηκε και κάποιο πεδίο προσωπικής προσφοράς του. Αυτή την προαίρεσή του τεκμηριώνει και η συνολική του εκφορά. Πάντοτε ακολούθησε χαμηλούς τόνους, αποφεύγοντας την εμπάθεια και τους διαπληκτισμούς. Πάντοτε στάθηκε ευγενής, με αποτέλεσμα η αυστηρά προσωπική του συμπεριφορά να αναβιβάζη τα πολιτικά ήθη. Αυτό δεν του το αναγνώρησε κανένας από τους αντιπάλους του, καταγράφοντας έτσι, ότι το τελευταίο ζητούμενο σήμερα είναι η ευγένεια και τα ήρεμα ήθη, κατάσταση που αποκαλύπτει την ετοιμότητα αγριότητας που ενδυμεί στο δημόσιο βίο. Αυτή η ρήξη στη σφαίρα του φέρεσθαι, αλλά και η μεγάλη σχιζοφρένεια μεταξύ αυτού που φέρει στο βάθος της ψυχής του αυτός ο άνθρωπος και αυτό που καλείται να διεκπαιρεώση πολιτικά, τον οδήγησε σε ένα όλο και μεγαλύτερο κλείσιμο στο στενό περβάλλον του. Η συστηματική αποφυγή των χώρων της πολιτικής αντιπαράθεσης, καταδεικνύει μια τάση εκφυγής από αυτό που αποτελεί το εν τέλει σκηνικό της ζωής του. Αυτά οι σκιές δεν τα συγχωρούν και ξέρουν να τα αξιοποιούν κατάλληλα προς όφελος της μανίας τους. Οι όροι του παιχνιδιού έχουν στηθεί έτσι εν τέλει, που όποια και αν είναι η επιλογή του κάθε επιβλεπόμενου, κερδισμένοι να είναι μόνο αυτοί.
Οι κινητοποιήσεις που κλιμακώθηκαν ενάντια στην εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης πήραν μεγάλες διαστάσεις για να σταθή δυνατόν να ελεγχθούν από τη μειλίχια πολιτική του "μεσαίου" χώρου. Η εφαρμογή μιας σκληρής κατασταλτικής διαδικασίας είχε καταστεί αναπόφευγη. Αυτό βεβαίως οδηγούσε τα πράγματα σε πολύ δισάρεστες και επικίνδυνες περιοχές γκρεμίζοντας το καραμανλικό όραμα. Νομίζω ότι το όραμα του Καραμανλή ήταν να θάψη "το φάντασμα της παλιάς δεξιάς". Αυτό, του ρόπαλου των ΜΑΤ, που τόσο είχε θρέψει ο θείος του. Έτσι ίσως πίστευε ότι θα αποκαθιστούσε και ένα βαθύ οικογενειακο τραύμα: Αυτό της αυταρχικής αντιλαϊκής βίας, που υποβιβάζει το λαό σε ζώο. Τα πρώτα χρόνια της δικής του διακυβέρνησης έμοιαζαν να δείχνουν ότι το όραμα αυτό δε είναι άπιαστο. Ίσως να πίστεψε ότι οι όποιες κακώσεις που μπορεί να υφίσταται, αξίζουν μόνο και μόνο για να να πραγματοποιηθή αυτό το Όραμα. Έτσι θα μπορούσε να αποδειχθή στην πράξη, ότι δεν πρέπει να αναθεματίζονται κάποιοι χώροι, ότι όλα ξεκινούν από τους ανθρώπους, ότι η καλή θέληση επαρκεί για να αλλάξουν πολλά πράγματα. Είχε παραδεί όμως μια στοιχειώδη πραγματικότητα: Τα φασσόλια που του έριχναν οι σκιές μέσα στη φασσολάδα, κάθε φορά που μαγείρευε. Ξαφνικά κατάλαβε ότι το καπέλλο του μάγειρα που του είχε δωρίσει εκείνος ο καλός κύριος, δεν ήταν παρά ένα τούνελλ που οδηγούσε σε μια πολύ οδυνηρή δύνη. Τώρα πλέον μόνο ένα τον ενδιέφερε ουσιαστικά. Πώς θα ξέμπλεκε και ποιό θα μπορούσε να είναι το μικρότερο δυνατό κόστος. Με την πρώτη αχτίδα του ηλίου γέλαγε. Μόλις νύχτωνε έτρεχε στο τζούγκ μποξ και έβαζε Γαβαλά: "Ότι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο..."
